Elke hittegolf kan tegenwoordig in verband worden gebracht met klimaatverandering. Ook komen extreme regenval en intense periodes van droogte in sommige delen van de wereld nu duidelijk vaker voor als gevolg van de uitstoot van broeikasgassen. Dat blijkt uit een publicatie van de internationale onderzoeksgroep World Weather Attribution.
"Elke hittegolf in de wereld is nu sterker en waarschijnlijker een gevolg van door mensen veroorzaakte klimaatverandering", luidt één van de conclusies. De publicatie komt op een moment dat India en Pakistan worden geteisterd door een intense hittegolf.
Wat de klimaatwetenschappers betreft mogen media best wat stelliger zijn over de oorzaken daarvan. Daarom geven ze media in de publicatie handvatten over hoe ze het beste over klimaatverandering kunnen berichten.
"Wees niet te voorzichtig; hittegolven zijn eenzijdig gekoppeld aan de opwarming van de aarde", schrijven ze. Lange tijd was het onmogelijk om extreme weersgebeurtenissen één op één toe te schrijven aan klimaatverandering. Extreem weer kwam altijd al voor, en dat zal ook altijd zo blijven. Maar tegenwoordig lukt het klimaatwetenschappers steeds beter om te onderzoeken of er toch een link is tussen weersextremen en de mondiale opwarming.
Overstromingen
Zo bleken de overstromingen vorig jaar in Limburg, Duitsland en België een duidelijke relatie te hebben met het veranderende klimaat. Onderzoek toonde aan dat de extreme regenval die de overstromingen veroorzaakte, tegenwoordig vaker voorkomt. Ook de hoeveelheid neerslag is door het veranderende klimaat toegenomen. Uit ander onderzoek is gebleken dat ook de zware bosbranden in Australië in 2020 een duidelijke link hadden met de opwarming van de aarde.
De onderzoekers gaan nu nog een stap verder, door te stellen dat elke hittegolf in verband met klimaatverandering kan worden gebracht. Ook het recente IPCC-rapport geeft aan dat de gemiddelde en extreme hitte op elk continent toenemen en dat dit te wijten is aan door de mens veroorzaakte klimaatverandering.
In deze video legt NOSop3 uit hoe het klimaat altijd al veranderde, maar in het heden zorgwekkend snel. En hoe ziet de toekomst eruit?
De opwarming gaat altijd over een gemiddelde van de hele aarde. Als de gemiddelde temperatuur toeneemt, dan betekent dat dat overal iets warmere dagen waarschijnlijk worden, en licht koelere dagen wat minder waarschijnlijk. Het betekent ook dat temperaturen die vroeger 'extreem' waren, nu "minder gebruikelijk" kunnen worden genoemd. Cruciaal is dat de waarschijnlijkheid van extreem hete dagen het snelst verandert, dat wil zeggen dat het aantal van dat soort dagen toeneemt.
Directe relatie
Dat nu zo stellig gezegd kan worden dat elke hittegolf een link heeft met klimaatverandering, is logisch, zegt Sjoukje Philip van het KNMI. Ze is betrokken bij World Weather Attribution, maar werkte niet mee aan deze publicatie.
"Bij andere weersextremen zoals stortbuien en overstromingen, spelen ook altijd andere factoren mee. Maar bij hitte is de relatie met de opwarming heel direct. Omdat de gemiddelde temperatuur op aarde is gestegen, werkt dit door in elke hittegolf", zegt ze.
Bij veel soorten weer hebben lokale omstandigheden ook invloed. "Hoe lokaler je gaat kijken naar het weer, hoe meer lokale factoren een rol spelen. Maar hittegolven zijn er nooit alleen lokaal, die strekken zich uit over een groter gebied. Daarom weet je zeker dat de mondiale opwarming er altijd een rol bij speelt."
Overigens zijn hittegolven vaak de dodelijkste natuurrampen ter wereld. Soms gaat het om duizenden of in totaal mogelijk zelfs honderdduizenden doden per jaar. Het Internationale Rode Kruis is bezorgd, omdat hitte steeds vaker voorkomt in gebieden die daar niet goed op zijn voorbereid.
Waarschuwen is cruciaal
Op dit moment legt de onderzoeksgroep de laatste hand aan een gericht onderzoek naar de hittegolf in India. "Daarbij kijken we niet alleen naar de temperatuur, maar ook naar de gevolgen ervan, de impact op de bevolking", zegt Philip.
"Cruciaal bijvoorbeeld is het waarschuwen van mensen. Sinds de hittegolf in Nederland in 2003 worden mensen hier ook beter gewaarschuwd. Dat heeft ertoe geleid dat nu minder mensen overlijden als gevolg van de hitte."
