Filipijnen naar de stembus: Ferdinand 'Bongbong' Marcos grote favoriet
In een vlekkeloze roze jurk neemt Imelda Marcos plaats op een met goud versierde bank, omringd door kostbare kunstwerken. "Ik moet altijd make-up op doen en me mooier maken. Want de armen zijn altijd op zoek naar een ster in het donker van de nacht", zegt de 92-jarige oud-first lady van de Filipijnen in de documentaire The Kingmaker uit 2019.
De film heet zo, omdat Imelda de aandacht niet meer op zichzelf gevestigd wil hebben. Het is haar zoon Ferdinand 'Bongbong' Marcos die morgen het hoogste ambt zou moeten veroveren. En als we de peilingen moeten geloven wordt Bongbong, die zo genoemd wordt naar een bijnaam uit zijn kindertijd, ook daadwerkelijk de nieuwe president van de Filipijnen.
Volgens de Filipijnse grondwet mogen presidenten maar één termijn aanblijven, en die van Rodrigo Duterte (sinds 2016 aan de macht) komt dit jaar ten einde.
Het is een lange weg geweest om terug aan de top te komen voor de familie Marcos. En Imelda is instrumenteel geweest in die comeback.
Autoritair bewind
Het dieptepunt voor de familie was in 1986, toen Imelda met haar man Ferdinand (senior) uit de Filipijnen werd verjaagd na een volksopstand. President Marcos had er een autoritair bewind op nagehouden waarbij duizenden doden vielen. Ook zou hij pakweg 10 miljard dollar hebben geplunderd uit de staatskas. Imelda dompelde zich onder in al die rijkdom. Zo stond ze bekend om haar collectie van 3000 paar extravagante schoenen.
Dictator Marcos stierf in ballingschap in Hawaï. Imelda en haar kinderen mochten terugkeren in 1991. Sindsdien zet Imelda alles op alles om terug te keren in het presidentiële paleis. Het speerpunt van die rehabilitatie is Ferdinand Marcos junior, bijgenaamd Bong Bong.
Geld was er genoeg om zijn campagnes te betalen. Een groot deel van het fortuin dat de Marcos-familie bij elkaar had geplunderd, is nooit teruggevorderd. Zoon Bongbong werd in 1992 al parlementslid, daarna gouverneur en in 2010 senator. In 2016 probeerde hij vicepresident te worden; in de Filipijnen wordt die los van de president gekozen.
Imelda sloot een bondgenootschap met toenmalig presidentskandidaat Duterte, in de hoop dat Bongbong in de slipstream van diens populariteit vicepresident zou worden. Duterte won zijn race, maar Bongbong verloor verrassend van mensenrechtenactivist Leni Robredo.
Dat was geen reden voor de Marcos-familie om op te geven. De blik werd gericht op de presidentsverkiezingen van 2022. En er werd een online netwerk opgezet om via sociale media de bloedige geschiedenis van dictator Marcos te herschrijven.
Volgens mediaplatform The Rappler van Nobelprijswinnaar Maria Ressa worden filmpjes of Facebook en berichten op Twitter ingezet om die tijd mooier voor te stellen door "de kleptocratie en mensenrechtenschendingen te ontkennen, Marcos' prestaties te overdrijven en de media, rivalen en critici te belasteren."
Banden met Duterte
De banden met de Duterte-familie zijn intact gehouden. Want toen Bongbong zich kandidaat stelde voor het presidentschap, werd Sarah Duterte zijn running mate voor het vicepresidentschap. Een winnende combinatie, want net als haar vader is Sarah Duterte razend populair in de Filipijnen.
Met haar aan zijn zijde lijkt Bongbong onverslaanbaar. Ze worden veelal gesteund door jonge Filipino's die de dictatuur nooit hebben meegemaakt. Marcos zou 56 procent van de stemmen halen volgens de laatste peilingen, met een voorsprong van tientallen procentpunten op zijn naaste rivaal.
Als Ferdinand Marcos junior inderdaad president wordt, kan dat grote gevolgen hebben voor de verwerking van trauma's die de Filipijnen de afgelopen decennia hebben opgelopen. Bongbong kan rechtszaken traineren over misstanden en gestolen gelden tijdens het presidentschap van zijn vader. Ook kan hij onderzoeken tegenhouden naar de dodelijke drugsoorlog van de huidige president en vader van zijn running mate.
Imelda kijkt op een afstandje toe. Vanwege corona blijft ze met haar 92 jaar weg bij mensenmassa's. Maar op de achtergrond stuurt ze nog altijd aan. "Ze in nog steeds heel, heel erg betrokken bij alles wat we doen," zegt Bongbong in een interview met CNN Philippines. De door haar geregisseerde comeback lijkt er te komen, door de geschiedenis mooier te maken dan hij was. Want, zegt Imelda in The Kingmaker, "Perceptie is echt. En de waarheid niet."
