Zweden wil opheldering over geplande executie Iraans-Zweedse dokter

De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Linde heeft contact gehad met haar Iraanse ambtgenoot Amirabdollahian over een op handen zijnde executie van een Iraanse dokter die ook de Zweedse nationaliteit heeft. Linde noemde berichten daarover in Iraanse media "verontrustend". Ze maakte niet bekend wat er uit het onderhoud met Amirabdollahian gekomen is.

Ahmadreza Djalali werd in 2016 in Iran gearresteerd op verdenking van spionage voor Israël. Djalali zou Israël informatie hebben gegeven die het land gebruikt heeft bij de liquidatie van kerngeleerden, om het atoomprogramma van Iran te verstoren. Iran veroordeelde Djalali tot de doodstraf. Djalali zegt dat zijn bekentenis door marteling is afgedwongen.

Op het moment van zijn arrestatie was Djalali hoogleraar aan het Karolinska-instituut in Stockholm. Om hem beter te kunnen helpen, verstrekte Zweden hem in 2018 de Zweedse nationaliteit. Iraanse media berichtten gisteren dat de executiedatum van Djalali is vastgesteld op uiterlijk 21 mei.

In november 2020 kreeg Djalali te horen dat zijn executie aanstaande was. Hij bracht vijf maanden door in eenzame opsluiting, in afwachting van zijn executie, maar werd vervolgens overgeplaatst naar een reguliere cel met andere gevangenen.

Massa-executies in 1988

Mogelijk wil Iran met het nieuws over Djalali's executiedatum Zweden onder druk zetten vanwege de vervolging van een Iraanse overheidsfunctionaris. In 2019 werd in Stockholm Hamid Noury gearresteerd. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij de massale executie van burgers in Iran in 1988. De inhoudelijke behandeling van het proces tegen Noury kwam ten einde, juist op het moment dat Iraanse media berichtten over de voorgenomen executie van Djalali. Op 14 juli volgt de uitspraak.

Noury zijn mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden ten laste gelegd. De Zweedse wet staat toe dat dergelijke misdaden door Zweedse rechtbanken kunnen worden behandeld, ook als de verdachte niet Zweeds is en de misdaden zich in een ander land hebben afgespeeld. Hij kan een levenslange gevangenisstraf krijgen. Iran noemt het proces tegen Noury illegaal.

Menselijk wisselgeld

Mensenrechtenorganisaties en Westerse landen beschuldigen Iran ervan Iraniërs met een dubbele nationaliteit vaker te gebruiken als wisselgeld bij conflicten met andere landen. Zo kwamen onlangs twee Brits-Iraanse vrouwen vrij nadat ze jarenlang hadden vastgezeten.

Ze werden veroordeeld voor onder meer spionage, maar eigenlijk zou het Iran te doen zijn om een bedrag van een half miljard dollar dat ze tegoed hadden van de Britten. Nadat in Iran in 1979 de Islamitische Revolutie had plaatsgevonden, annuleerden de Britten een bestelling van 1500 tanks, die al door Iran betaald waren. Naar verluidt heeft Londen die schuld ingelost.