Explosies Transnistrië zorgen voor onrust in Moldavië en dat is 'precies wat Moskou wil'
Slaat de oorlog in Oekraïne over naar Moldavië? De zorgen daarover zijn vergroot door een reeks mysterieuze explosies in de pro-Russische afvallige regio Transnistrië. Wie erachter zit, is niet duidelijk.
Maar de incidenten hebben tot grote onrust bij de bevolking geleid, vertelt de Moldavische journalist Alina Radu van het journalistieke weekblad Ziarul de Garda. "Mijn contacten in Transnistrië zijn angstig, veel mensen vertrekken uit het gebied. Daarnaast is er een toename van aanvragen voor een Moldavisch paspoort door mensen die alleen een Russisch of niet-erkend Transnistrisch paspoort hebben."
Ook het gerucht dat Transnistrië de mannelijke bevolking zal mobiliseren voor het Russische leger heeft tot grote onrust geleid. De separatistenleider van Transnistrië heeft dat bericht overigens naar het rijk der fabelen verwezen, maar dat neemt de zorgen niet weg, zegt Radu.
Steun voor Rusland
De zorgen worden versterkt doordat er weinig bekend is over de recente explosies. "We hebben als journalisten zeer beperkte toegang tot het gebied", zegt Radu.
Moldavië vreest dat Rusland de incidenten heeft opgezet om een militaire actie in het land te legitimeren. Russische media beweren dat Oekraïne achter de aanvallen zit, wat met klem wordt ontkend door zowel Oekraïne als Moldavië. Ook wordt het gerucht verspreid dat Roemenië een invasie in Transnistrië voorbereidt. Het Kremlin zegt tot nu toe alleen "gealarmeerd" te zijn.
Onder meer het 'ministerie van Staatsveiligheid' en een zendmast werden aangevallen; bij geen van de incidenten vielen gewonden:
"In Transnistrische Telegramgroepen lees ik veel steun voor de Russische invasie in Oekraïne, maar dat komt doordat mensen zijn gehersenspoeld en geen toegang hebben tot vrije pers", zegt Radu. "Maar niemand wil oorlog, zeker de autoriteiten niet. Die willen hun economische belangen niet op het spel zetten."
Een hooggeplaatste Russische officier sprak onlangs de wens uit het hele zuiden van Oekraïne te bezetten, zodat er een landverbinding met Transnistrië ontstaat. De Moldavische politiek analist Cristian Vlas denkt niet dat het zo ver zal komen. "De Russische troepen in Oekraïne komen niet verder dan Cherson en de bestaande troepen in Transnistrië zijn vrij zwak. Ze werken daar met het oudste militaire materieel dat Rusland bezit."
Een deel van de Russische troepenmacht bestaat uit de lokale bevolking, vertelt Vlas. "Dat zijn vooral mannen die zich aansloten voor het geld, prestige en goede huisvesting. Daar hoeven ze doorgaans weinig voor te doen, aangezien er sinds 1992 niet meer is gevochten." Daarnaast is er een separatistenleger van zo'n 5000 à 7000 militairen.
Straf voor pro-EU-koers
Zowel Vlas als Radu denkt niet dat vanuit Transnistrië een aanval op Oekraïne wordt geopend. Desondanks wordt Oekraïne door de recente incidenten gedwongen strijdkrachten in het grensgebied met Moldavië te houden, in plaats van ze in te zetten aan het front.
Daarnaast is het destabiliseren van Moldavië een voornaam doel, volgens Vlas. Sinds het land de EU-gezinde Maia Sandu als president koos, werd de Russische propaganda al opgevoerd, zegt de analist. Ook wordt het land economisch 'aangepakt'. Zo ontstond er vorig jaar een gascrisis, nadat Rusland de gastarieven fors had verhoogd, wat alom werd gezien als 'wraak' voor de pro-EU-koers van het land.
Ook de Transnistrische autoriteiten hebben belang bij de ontstane onrust, ziet Vlas. "Ze misbruiken de paniek om de repressie op te voeren en de laatste opponenten aan te pakken, en wellicht Moldavië onder druk te zetten toezeggingen te doen in de gesprekken over de politieke status van Transnistrië."
Meer aanvallen
De analist houdt er rekening mee dat Rusland meer onrust in Moldavië zal creëren. "Er zijn berichten dat de Russische geheime dienst FSB een protestbeweging op gang wil brengen, vanwege de gestegen prijzen enerzijds en een recent verbod op Russische oorlogssymbolen anderzijds."
Ook zijn er zorgen over meer terroristische aanvallen, bijvoorbeeld in andere delen van Moldavië, zegt journalist Radu. "Er kan vrij gereisd worden van Transnistrië naar de rest van het land, dus we weten niet wie er met wat die binnengrens oversteekt."
Het is vooral belangrijk dat de EU Moldavië niet in de steek laat, zegt Vlas. "Brussel kan helpen door handelstarieven te verlagen, zoals ook is gebeurd met Oekraïne, om zo in ieder geval een deel van de onrust tegen te gaan."
