Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) waarschuwt reformatorische organisaties die Oekraïners opvangen voor een mogelijke uitbraak van mazelen of polio. In Oekraïne komt mazelen het meest voor van alle Europese landen en ook zijn er van vorig jaar een paar gevallen van polio bekend. Bovendien zijn relatief weinig Oekraïners gevaccineerd.
In Nederland worden veel vluchtelingen opgevangen op plekken waar de vaccinatiegraad gemiddeld ook lager ligt, namelijk op de Biblebelt. Het RIVM heeft reformatorische organisaties een brief gestuurd om alert te zijn op signalen van infectieziekten die wij in Nederland nog zelden zien.
Mazelen en polio
Jeanne-Marie Hament, hoofd van het programma Rijksvaccinatiebeleid van het RIVM, ziet dat relatief veel reformatorische mensen op de Biblebelt hulp bieden aan Oekraïners. "Dat is fantastisch, maar we weten ook dat veel mensen op de Biblebelt niet zijn gevaccineerd", zegt ze. "Als je dat bij elkaar brengt krijg je dus een grote groep ongevaccineerde mensen. Als er een ziektegeval is, breidt het snel uit."
Aangezien polio in 90-95 procent van de gevallen zonder ziekteverschijnselen voorkomt, heeft het RIVM het rioolonderzoek in de Biblebelt geïntensiveerd om een mogelijke uitbraak op tijd te ontdekken.
Mazelen is de andere ziekte waar het RIVM zich zorgen over maakt. Oekraïne heeft de laatste jaren grote uitbraken van mazelen doorgemaakt. Niet alleen de lage vaccinatiegraad, maar ook de combinatie dat mensen met grote groepen langdurig in kleine ruimtes bij elkaar zijn geweest (in bijvoorbeeld schuilkelders of opvanglocaties) vergroot het risico op een uitbraak, gezien de hoge besmettelijkheid van de ziekte.
De WHO en Unicef waarschuwden om die redenen gisteren al voor een grote opleving van mazelen. Het aantal gemelde besmettingen met mazelen is wereldwijd in de eerste twee maanden van dit jaar met bijna 80 procent toegenomen. In Nederland zijn vooralsnog geen gevallen van mazelen gemeld, meldt het RIVM.
Vaccinatiegraad
Medisch-ethicus Marcel Verweij vindt dat we "het probleem van de infectieziekten" niet primair bij de Oekraïners moeten leggen. "We weten dat de vaccinatiegraad in Oekraïne relatief laag is, maar ook in Nederland is hij niet optimaal. En op het moment dat wij zelf zorgen dat onze vaccinatiegraad goed is, hebben we ook niet te vrezen van groepen mensen waar de vaccinatiegraad lager is."
De vaccinatiegraad van het Nederlandse Rijksvaccinatieprogramma is sinds de coronacrisis licht gedaald. De WHO adviseert een dekkingsgraad van 95 procent, terwijl het RIVM begin dit jaar een dekkingsgraad van 92,6 procent mat.
In Nederland kunnen alle kinderen gratis gevaccineerd worden tegen infectieziektes. Jeugdarts Caroline Schouten ziet dat sinds de corona-crisis ouders meer vragen hebben over de vaccins: "Ouders hebben zich meer ingelezen en stellen gerichtere vragen. Vroeger kreeg je eigenlijk nooit vragen bij vaccineren van de kinderen." Het RIVM zoekt uit of de recente daling in de vaccinatiegraad komt doordat ouders minder vertrouwen hebben in vaccinaties sinds de coronacrisis.
Verplichte vaccinatie
Verweij ziet graag dat de overheid duidelijk maakt waar de absolute ondergrens voor de vaccinatiegraad ligt. Daaronder zou het verplicht moeten worden om kinderen die naar de opvang gaan te vaccineren. "Het blijft een controversieel iets natuurlijk, dus dit is geen eenvoudige kwestie. Maar tegelijkertijd heeft de overheid een heel belangrijke taak om de gezondheid van kinderen te beschermen, en dat je ergens een grens trekt als het risico op infectieziekten te groot wordt." Verweij stelt voor die grens bij 92 procent te leggen.
Schouten ziet niets in verplicht vaccineren: "Het is onze taak om ouders te voorzien van goede informatie, zodat ze keuzes kunnen maken gebaseerd op informatie die klopt. En of ze dan wel of niet vaccineren, is echt aan de mensen zelf."