Grote zorgen om wiskundeonderwijs op middelbare scholen
Nina Jansen
Nina Jansen
De Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren maakt zich grote zorgen over het wiskundeonderwijs op middelbare scholen: "Als we zo doorgaan, hebben we echt een probleem in de toekomst."
Middelbare scholen door het hele land hebben te maken met een tekort aan docenten, maar bij wiskunde is het probleem het grootst en het blijft groeien. Wiskundelessen vallen daardoor langere tijd uit. Er is al jaren een groeiend aantal vacatures en een dalende instroom van studenten in de lerarenopleiding wiskunde.
De komende vijf jaar verwacht het Ministerie van Onderwijs dat het tekort aan wiskundeleraren meer dan verdubbelt, naar 513 openstaande fulltime banen in 2026.
Pensionado's en onbevoegden
Dat merkt ook de 73-jarige wiskundedocent Mart Hermans. Hij is al dertien jaar met pensioen, "maar toch word ik ieder jaar weer gebeld en ingezet. Dan is iemand bijvoorbeeld met zwangerschapsverlof of heeft een burn-out, of een vacature kan gewoon niet worden ingevuld."
Ook zetten scholen vaak onbevoegde leraren voor de klas om het probleem op te lossen: mensen die nog niet zijn afgestudeerd of wel lesbevoegdheid hebben, maar in een ander vak, een andere graad of onderwijssoort. "Voltijdstudenten aan de lerarenopleiding worden al in het tweede of derde jaar door scholen gevraagd om een paar uur per week betaald voor de klas te staan. En bijna alle deeltijdstudenten komen binnen met een baan als onbevoegd docent", vertelt Desiree Agterberg, lerarenopleider wiskunde aan de Hogeschool van Amsterdam.
Zij geeft al tien jaar les op de opleiding en heeft de situatie zien veranderen. "De studenten komen helemaal niet meer toe aan hun eigen huiswerk, omdat ze bijvoorbeeld een ouderavond hebben of een klas moeten overnemen. En bovendien kunnen ze soms nog helemaal niet zo goed lesgeven. Ze hebben bijvoorbeeld moeite met orde houden, maar worden wel voor de moeilijkste klassen gezet. Ze ervaren de druk als hoog en daardoor stoppen ze ook weer eerder met de opleiding."
Ook krijgen de studenten door het tekort weinig begeleiding van meer ervaren docenten, zowel tijdens als na de opleiding. Daardoor gaat de kwaliteit van het onderwijs achteruit, merkt ook Ebrina Smallegange, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren. "Ik sta weleens voor een klas die bijvoorbeeld twee jaar les heeft gehad van een onbevoegde leraar en dan merk je dat het niveau echt lager ligt", vertelt ze.
Op sommige vmbo's wordt wiskunde bijvoorbeeld vervangen door rekenlessen van gym- of aardrijkskundedocenten, zodat leerlingen daarna in ieder geval het schoolexamen rekenen kunnen maken. "Maar rekenen en wiskunde zijn niet zomaar vakken die je kan geven, dat is echt moeilijk", zegt Smallegange.
Wiskundige achterstand
Ze maakt zich grote zorgen over de toekomst. "Op vwo's zien we dat het extra vak wiskunde D niet meer wordt gegeven, terwijl dat hét vak is voor toekomstige technische wetenschappers en wiskundigen. Die hebben dus een achterstand als ze aan hun studie beginnen."
"We hebben straks een hele generatie die gewoon niet meer goed kan rekenen."
Vorige week bleek nog dat een toenemend aantal leerlingen het basisonderwijs verlaat met te weinig kennis van rekenen en/of taal. "En dat zet zich op de middelbare school dus voort door het tekort aan leraren", vervolgt Smallegange. "We hebben straks een hele generatie die gewoon niet meer goed kan rekenen, terwijl dat een basisvaardigheid is."
En dat zou zomaar kunnen betekenen dat er straks niet alleen een tekort is aan wiskundedocenten, maar ook aan bijvoorbeeld architecten, accountants of it-adviseurs. Smallegange: "We moeten nu echt gaan nadenken over structurele oplossingen."
