Nu de Boekenweek in volle gang is, staat de Nederlandse literatuur in de schijnwerpers. Maar als je het de Nederlandse jongeren vraagt, krijgen Engelse boeken massaal de voorkeur. De verkoopcijfers schieten door het dak en op sociale media worden filmpjes van Engelstalige boeken gedeeld voor een miljoenenpubliek.
Atessa, Stefan, Lisa en Piene zijn vier middelbare scholieren met een passie voor lezen. Ze hebben een duidelijke voorkeur. "Er zijn meer Engelse boeken die ik ken en meer mensen die ik ken lezen Engels", zegt Atessa. Bovendien sluiten ze meer aan bij wat ze leuk vindt.
De vier jonge leesfanaten zijn het unaniem eens over de voorkeur voor het Engelse boek. "Engelse boeken lees ik echt voor mijn plezier en niet omdat het verplicht is", stelt Piene.
Caroline Bosch van boekhandel Waanders in de Broeren in Zwolle zag de afdeling Engelse fictie groeien van drie boekenkasten tot een hele verdieping in slechts een paar maanden tijd. "Hele kuddes jongeren komen hier binnen. Zes, zeven, acht tegelijk. Ik zie ook groepjes die elkaar uitleg geven over boeken of die elkaar screenshots laten zien op hun telefoon", zegt Bosch.
De laatste jaren is een duidelijke trend te zien, zegt Eveline Aendekerk, directeur van de CPNB, een organisatie die zich inzet voor het Nederlandse boek. "De verkoop van anderstalige boeken is sinds 2017 met bijna 50 procent gestegen." Uit onderzoek van CPNB blijkt dat één op de zes verkochte boeken in 2021 anderstalig was.
BookTok
"We weten van jongeren die willen lezen dat ze het moeilijk vinden om een passend boek te kiezen", zegt Aendekerk. "Dat doen buitenlandse uitgevers van Engelstalige boeken goed. Zij zitten allemaal op social media."
Een belangrijk onderdeel van het succes is volgens boekhandelaren het zogenoemde BookTok, onderdeel van het sociale platform TikTok. "Daarin laten vooral Amerikaanse en Britse jongeren zien wat zij lezen en wat ze ervan vonden. En dat is ontzettend populair", ziet Bosch. "Dat is zo populair dat ik een speciale BookToktafel heb gemaakt. Allemaal Engelstalig."
Ook inhoudelijk verschillen Engelstalige auteurs van de Nederlandse. "Ik denk dat Engelse schrijvers iets meer durven te experimenteren met zelfbedachte werelden en zelfbedachte figuren. En dat het net iets meer losstaat van de werkelijkheid zoals we hem kennen", aldus Stefan. "Bijvoorbeeld Fantasy-boeken als Lord of the Rings en The Hobbit vind ik heel leuk om te lezen."
Maar ook ruimte voor diversiteit en genderrollen speelt een belangrijke rol bij de voorkeur voor Engelstalige boeken, zeggen scholieren. "Engelstalige auteurs schrijven vaker vanuit een vrouwelijk of queer-perspectief", zegt Piene.
Ook de vormgeving van de boeken speelt een rol, van felgekleurd en uitbundig tot zogenaamde chique leatherbounds, in namaakleer gebonden. Bovendien zijn de boeken vaak goedkoper dan Nederlandse.
'De Nederlandse leeslijst demotiveert'
Het onderwijs kan veel van deze aanpak leren, vinden de jongeren. "De Nederlandse leeslijst demotiveert mij om in het Nederlands te lezen. Als ik in het Nederlands lees, voelt het alsof ik voor de lijst moet kiezen", zegt Stefan. "Ik denk oprecht dat boeken net zo verslavend kunnen zijn als op je telefoon kijken, als het maar niet zo geforceerd voelt.", aldus Atessa.
De kern dat veel jongeren Engelstalig lezen is positief, zegt Eveline Aendekerk. "Ze lezen! Maar laten we daar ook als Nederlands boekenvak van leren."
Ze vermoedt dat dit beter wordt als jongeren Nederlandse titels actiever aangereikt krijgen. "We organiseren bijvoorbeeld de Boekenweek van jongeren en werken met populaire Nederlandse BookTokkers, gamers en influencers. Ook Nederlandse uitgevers en auteurs pakken dit op. Het is enorm in ontwikkeling."
