Val Marioepol lijkt kwestie van tijd, 'alle middelen raken op'

"Wij zijn de 36e Marinebrigade. We verdedigen al 47 dagen Marioepol. We werden gebombardeerd vanuit vliegtuigen, we werden beschoten met artillerie, tanks en andere wapens. We verdedigden ons waardig en deden het onmogelijke. Maar alle middelen raken op."

Een noodkreet op Facebook maandag, die van Oekraïense verdedigers van Marioepol afkomstig zou zijn. Daar vechten Oekraïners vrijwel vanaf het begin van de invasie tegen een overmacht aan Russische militairen en wapens. Maar het einde lijkt in zicht. "Vandaag zal waarschijnlijk het laatste gevecht zijn", schrijft de auteur van het bericht zelfs.

Na weken van bikkelharde strijd wisten de Russen zondag een wig te drijven tussen de overgebleven verdedigers van de stad. De Oekraïners hebben volgens de laatste gegevens van het Amerikaanse onderzoeksinstituut ISW alleen nog de haven in het zuidwesten van de stad, de Azov-staalfabriek in het oostelijk deel en een staalfabriek ten noorden van de stad in handen.

Volgens pro-Russische separatisten is ook de haven inmiddels in Russische handen, maar de burgemeester bestrijdt dat.

Zeker is dat de stad die voor de oorlog meer dan 400.000 inwoners telde grotendeels is verwoest.

Artillerieleger

"Het Russische leger is een artillerieleger", zegt generaal-majoor b.d. der mariniers Frank van Kappen. "Kort door de bocht: je schiet eerst met artillerie en kruisraketten alles plat, zonder al te veel aandacht voor burgerslachtoffers. En als het eenmaal platgeschoten is, dan ga je naar binnen met de infanterie en ga je de laatste resten opruimen."

Dat laatste is niet eenvoudig. "De verdedigers zullen alles wat ze maar kunnen boobytrappen. Als je een verwoest huis binnengaat om je te verschansen en je trekt een deur of een kast open, gaat een explosief af. Overal waar je loopt zijn struikeldraden gespannen met aan het eind een pin van een handgranaat. Als je even niet oplet, gaat de handgranaat af. Voor de aanvallende eenheden is het dus ongelooflijk oppassen geblazen."

Daar komt bij dat een groot deel van het Russische leger niet heel erg gemotiveerd is, zegt Van Kappen. Als adviseur van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties kreeg hij te maken met Russische blauwhelmen. Hij zag dat ze voeding en brandstof van de VN op de zwarte markt te gelde maakten. "Dan heb je als dienstplichtig militair maar één ding in je hoofd. Hoe overleef ik mijn dienstplicht? Dat is niet wat je noemt een motivatie om te vechten."

Maar het nadeel dat de verdedigers van Marioepol nu hebben, is dat ze volledig door hun voorraden heen zijn, zegt Van Kappen. "Je munitie raakt op, je voeding raakt op, je water raakt op, je brandstof raakt op. Dat houd je niet vol natuurlijk."

In het Facebookbericht dat gisteren verscheen, staat dat de 36e Marinebrigade zich rond de Azov-staalfabriek heeft ingegraven. De brigade bestond aanvankelijk uit twee- tot drieduizend man. De helft daarvan zou gewond zijn geraakt. "Bijna iedereen die nog kan vechten wordt ingezet, zelfs leden van het orkest. "Vandaag zal waarschijnlijk het laatste gevecht zijn."

Wie krijgsgevangen wordt gemaakt, moet maar afwachten of hij dat overleeft, zegt Van Kappen. "Want de Russen gaan niet zo zachtzinnig om met krijgsgevangenen."

Marioepol wordt behalve door het Oekraïense leger verdedigd door het Azovbataljon, een burgermilitie met een extreemrechts of neonazistisch luchtje. Het vecht al sinds 2014 tegen de Russen. "Die vechten zich dood, die hebben geen keus", zegt Van Kappen. "Die weten, het enige wat je kan verwachten is een kopschot."

De Oekraïense president Zelensky zegt dat er bij de strijd om Marioepol mogelijk tienduizenden mensen zijn omgekomen. De pro-Russische separatisten houden het op meer dan 5000.

Zo'n tienduizend burgers wachten op evacuatie, zegt het stadbestuur. De Russen zouden hen tegenhouden om te voorkomen dat ook Oekraïense militairen naar voor hen veilig gebied ontsnappen.