Inflatie steeg in maart tot bijna 12 procent, hoogste sinds 1975

Afgelopen maand kwam de inflatie in Nederland uit op 11,9 procent, blijkt uit een eerste raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat betekent dat de gemiddelde prijzen in maart dit jaar bijna 12 procent hoger waren dan een jaar eerder.

"Een historisch cijfer", zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Het inflatiecijfer over maart is vergelijkbaar met het percentage bij de piek van de oliecrisis in 1975, zegt Van Mulligen. De laatste piek daarvoor was mogelijk in 1945. Dit cijfer is berekend volgens de Europese rekenmethode. Volgende week wordt het inflatiecijfer bekend dat berekend is met de Nederlandse rekenmethode.

De inflatie in de eurozone als geheel was in maart 7,5 procent, meldt het Europese statistiekbureau Eurostat vandaag ook. Vorige maand was dat nog 5,9 procent. De inflatie in Nederland is daarmee opnieuw hoger dan het gemiddelde.

Vooral te wijten aan energie

"De hoofdschuldige is opnieuw de energie, die is ook harder gestegen", zegt Van Mulligen.

Hoeveel last je hebt van die inflatie hangt af van waar je je geld aan uitgeeft. Mensen met een vast energiecontract die nooit met de auto reizen, zullen minder last hebben van deze 12 procent inflatie. In de berekening van het CBS worden de prijzen van nieuwe energiecontracten meegenomen, maar niet iedereen heeft daar al mee te maken.

In februari was de inflatie nog 7,3 procent. "Het is ook uniek dat de inflatie fors hoger is dan in februari en in één maand dus zo hard is opgelopen", zegt Van Mulligen. In februari was energie 50 procent duurder dan in februari vorig jaar. In maart was de energieprijs al 100 procent hoger dan een jaar eerder.

Oorlog in Oekraïne

"De oorlog in Oekraïne is de belangrijkste reden dat de energieprijzen nu zoveel extra zijn gestegen", zegt van Mulligen. Rusland is een van de belangrijkste wereldwijde leveranciers van olie en gas. Vanwege de oorlog zijn er zorgen over de olievoorziening en lopen de prijzen snel op.

Vorig jaar stegen de energieprijzen ook, maar dat kwam vooral door het herstel van de economie, zegt de CBS-econoom. Er was daardoor meer vraag naar energie dan aanbod, waardoor de prijzen omhoog gingen.

Dempende maatregelen

Om de gevolgen van de stijgende prijzen te dempen heeft de overheid de accijns op brandstof verlaagd. In de zomer gaat de btw op energie naar beneden. Huishoudens met lage inkomens krijgen via de gemeenten 800 euro vanwege de hogere energiekosten.

Van Mulligen: "Een lagere accijns en de verlaging van energiebelasting kunnen wel helpen om iets van de ergste stijging af te halen, maar de grootste groei zit in de ontwikkeling van de wereldmarktprijzen. Als die olieprijzen blijven stijgen, kan daar bijna geen enkele accijnsverlaging tegenop."

Gedragsverandering

Het zou best kunnen dat deze hoge inflatie tot een gedragsverandering leidt, zegt Van Mulligen, net als bij de oliecrisis in de jaren 70. "Dat heeft tot een grote verandering geleid. Het energieverbruik van veel mensen werd veel lager, auto's werden veel zuiniger, huizen werden beter geïsoleerd."

Hetzelfde zou nu kunnen gebeuren, zegt hij, al zal dat niet onmiddellijk verlichting geven. "Dat soort veranderingen gaat niet zomaar binnen een paar maanden, dat zal waarschijnlijk wel een paar jaar kosten."

In landen om ons heen steeg de inflatie ook. In Duitsland liep de inflatie op naar 7,3 procent, het hoogste percentage sinds de Duitse hereniging in 1990. In Spanje steeg de inflatie naar 9,8 procent.