Reeks beperkingen onder Taliban lijkt vrees voor terugkeer jaren 90 te bevestigen
Verplichte baarden, gescheiden parken en geen middelbaar meisjesonderwijs. Binnen een week hebben de Taliban een serie ultraconservatieve beslissingen aangekondigd die de vrees voor een terugkeer naar de jaren 90 lijken te bevestigen.
Vooral de aankondiging dat middelbare scholen tóch gesloten blijven voor meisjes kwam als een klap voor hoopvolle meisjes en zorgde voor veel verwarring, ook binnen de Talibanregering zelf. Het besluit zou tijdens een vergadering in Kandahar, het hoofdkwartier van de oudere generatie Talibanleiders, zijn genomen. Het werd aangekondigd in de nacht voordat de scholen na de wintervakantie opengingen. Het nieuws bereikte daarom lang niet alle scholen en leerlingen op tijd, waardoor talloze meisjes in de loop van de ochtend huilend naar huis werden gestuurd. Ook medewerkers van het ministerie van Onderwijs in Kabul, dat een dag eerder nog bevestigde dat meisjes terug naar school zouden keren, wisten aanvankelijk van niets.
Afgelopen weekend werd opnieuw geprotesteerd tegen het schoolverbod voor meisjes ouder dan 11 jaar:
Een officiële reden voor het besluit was dat er nog wordt gewerkt aan speciale uniformen en faciliteiten voor middelbaarmeisjesonderwijs binnen de sharia en Afghaanse cultuur. Activisten noemen dit onzin. "Ze hebben zeven maanden de tijd gehad om te beslissen wat voor sjaal de meisjes over hun hoofd kunnen dragen", zei Heather Barr van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch in een persverklaring. Volgens onderwijsactivist Pashtana Durrani zit er meer achter. "Het excuus van het uniform is een poging interne onenigheden te verbergen", zei ze tegen The Guardian.
De Talibanleiders zijn het onderling inderdaad niet eens. In meerdere regio's hebben lokale, meer pragmatische leiders middelbaar onderwijs voor meisjes al toegestaan. Binnen de hoogste gelederen zitten ook meer diplomatieke figuren, zoals plaatsvervangend premier Abdul Ghani Baradar. Maar de afgelopen week toont aan dat de religieuze harde kern, die simpelweg geen meisjes op school wil, nu zijn macht laat gelden.
Beperkingen en lugubere berichten
Dat blijkt niet alleen uit het meisjesonderwijs. Deze week werd ook aangekondigd dat parken voortaan gescheiden zijn: vier dagen in de week zijn ze alleen toegankelijk voor mannen en drie dagen voor vrouwen. Overheidsmedewerkers kregen te horen dat ze niet langer toegang tot kantoor krijgen zonder baard en dat ze hun baan verliezen als ze dit niet corrigeren. Luchtvaartmaatschappijen werd opgedragen een eerder besluit actief na te leven, en niet langer vrouwen zonder mannelijke begeleider op vluchten toe te laten. En internationale omroepen als BBC, Voice of America en Deutsche Welle werden met hun programma's in lokale talen van de Afghaanse televisie gehaald.
Afghaanse media hebben het al langer moeilijk. Daar schreef Human Rights Watch eerder deze maand een rapport over. De ervaring van journalisten, vooral buiten de hoofdstad, staat haaks op de beloftes van vrije en onafhankelijke media door de Taliban. Zij worden met regelmaat gearresteerd, mishandeld en bedreigd, zodat ze geen kritisch verslag doen van de regering of zelfs helemaal stoppen.
Ook komen er steeds vaker meer lugubere berichten naar buiten, via mensenrechtenorganisaties of internationale journalisten, die nog wel hun werk kunnen doen. Zo onderzocht de Britse journaliste Charlie Faulkner moorden op vrouwen door de Taliban in de noordelijke stad Mazar-i-Sharif. "Angstige ziekenhuismedewerkers zeggen dat er regelmatig lichamen, voornamelijk van vrouwen, door de Taliban worden binnengebracht, die zij niet mogen onderzoeken of registreren", schreef zij eind januari voor The Times.
Ondertussen bleven westerse diplomaten gesprekken voeren met de Taliban over noodhulp, waarin beloftes werden gedaan over het respecteren van mensenrechten. Zo besloot de VN om tijdelijk de salarissen van leraren te betalen. Ook nu beloven de Taliban dat het gesloten houden van middelbare meisjesscholen slechts tijdelijk is. Maar voor de VS is dit mogelijk een keerpunt in de betrekkingen met de Taliban, zo zei een woordvoerder na dit besluit. "We hebben een aantal van onze afspraken geannuleerd, waaronder geplande ontmoetingen in Doha rond het Doha Forum."
