DNB maakt zich zorgen over mensen die digitaal bankieren lastig vinden

De Nederlandsche Bank maakt zich zorgen over een tweedeling die in de samenleving dreigt te ontstaan rond het betalingsverkeer. Aan de ene kant is het vertrouwen van mensen in het Nederlandse betalingsverkeer over het algemeen groot. Aan de andere kant is er een groep mensen die steeds meer moeite heeft met de doorgaande digitalisering van de betaaldiensten.

Behalve mensen die geen internet hebben, zijn het vooral ouderen, mensen met een functiebeperking en laaggeletterden die vinden dat het betalingsverkeer erop achteruitgaat, zo stelt DNB in de Visie op Betalen 2022-2025, een analyse van de trends en ontwikkelingen in de betaalmarkt.

Het bezit van contant geld en ermee kunnen afrekenen worden door DNB gezien als noodzakelijk en belangrijk. In april verschijnt een convenant met banken en belangenorganisaties over contant geld en de communicatie en persoonlijke dienstverlening door banken.

1 op 5 betalingen is contant

Jaar in, jaar uit wordt minder contant afgerekend. Verreweg de meeste betalingen in winkels worden digitaal afgerekend, met betaalpas of smartphone. In 2015 werd aan de kassa voor het eerst vaker met de betaalpas betaald dan met contant geld, in 2019 werd 70 procent met de betaalpas afgerekend.

Sinds de coronacrisis wordt in winkels vaker contactloos betaald, en ook online veel meer gekocht en betaald. Afgelopen jaar was 80 procent van de betalingen digitaal. Met andere woorden: nog maar een op de vijf betalingen aan de kassa is met contant geld.

Door de digitalisering van het betalingsverkeer is de afhankelijkheid van de elektronische infrastructuur enorm groot. Als digitale systemen uitvallen kan dat leiden tot ontwrichting van het betalingsverkeer en economische en maatschappelijke schade.

Om die reden vindt DNB het belangrijk om voldoende adequate elektronische terugvalopties te hebben voor betalingen met de betaalpas, die op grote schaal beschikbaar zijn en bruikbaar voor iedereen, ook voor kwetsbare groepen. Hoe zo'n systeem eruit gaat zien, laat de toezichthouder aan de markt over. "Wij zullen niet nalaten daarbij een aanjagersrol te spelen", schijft DNB. De centrale bank wijst naar instant payments, het snel geld kunnen overmaken naar andere rekeningen, als mogelijk alternatief.

Kwetsbare groepen ervaren dat betaaldiensten minder toegankelijk en bereikbaar zijn, en zelfstandig betalen in de weg staan. DNB wil ervoor zorgen dat contant geld blijft functioneren als betaalmiddel, ook nu de distributie van bankbiljetten en munten onder druk staat.

Digitale euro

Een alternatief voor de girale en contante euro lijkt een digitale euro. Samen met de Europese Centrale Bank en andere centrale banken wordt onderzocht of een digitale euro kans van slagen heeft als wettelijk betaalmiddel in binnen- en buitenland.

Gekeken wordt naar onder meer naar zaken als privacy, veiligheid, beveiliging, de ecologische footprint en de verhouding en interactie tot het gewone girale geld. Naar verwachting zal er pas tegen 2025 of later duidelijkheid zijn over de digitale euro.