Spanje maakt draai, steunt Marokkaanse plannen met Westelijke Sahara

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

In een opmerkelijke draai heeft de Spaanse regering steun uitgesproken voor de Marokkaanse plannen met de omstreden regio Westelijke Sahara. Volgens de voorstellen, die dateren uit 2007, houdt Marokko het laatste woord in kwesties van buitenlands beleid en defensie. De regio zelf krijgt een verregaande vorm van autonomie.

De Spaanse steun voor de plannen van de regering in Rabat wordt gezien als een doorbraak. Spanje heeft zich altijd verzet tegen de Marokkaanse zeggenschap over de Westelijke Sahara, een voormalige Spaanse kolonie. Madrid pleitte lange tijd voor een referendum onder de lokale bevolking over de toekomst van de regio. De kwestie leidde tot een aanhoudende ruzie tussen de twee landen.

"We beginnen een nieuwe fase in de relatie met Marokko gebaseerd op wederzijds respect", stelt de Spaanse regering van premier Sánchez in een verklaring. "Deze nieuwe fase volgt de lijnen van een duidelijk en ambitieus plan. Dit garandeert de stabiliteit, soevereiniteit en voorspoed van beide landen."

'Meest geloofwaardige voorstel'

In het 15 jaar oude voorstel van Marokko krijgt de Westelijke Sahara een autonome status, met een eigen parlement en een gekozen bestuur. Ook krijgt de regio zeggenschap over de eigen economische en sociale aangelegenheden.

Premier Sánchez noemt in een brief aan de Marokkaanse koning Mohammed VI een autonome status voor de Westelijke Sahara het "meest serieuze, realistische en geloofwaardige" voorstel om tot een oplossing voor het conflict te komen. Het Marokkaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bracht de brief van Sánchez vanmiddag naar buiten.

Betwiste status

De Westelijke Sahara is zes keer zo groot als Nederland en ligt aan de noordwestkust van Afrika. Het gebied was tussen 1884 en 1975 een Spaanse kolonie. Daarna werd de regio geannexeerd door Marokko, een omstreden maatregel waartegen de door buurland Algerije gesteunde beweging Polisario in verzet kwam.

De afgelopen decennia deed de VN verschillende pogingen om de kwestie te regelen. In 2020 erkende de Amerikaanse oud-president Trump net voor zijn vertrek de Marokkaanse aanspraak op de Westelijke Sahara.

Premier Sánchez roept Marokko in zijn brief ook op om samen te werken bij de aanpak van de migrantenstromen tussen Marokko en Spanje. Sánchez reist binnenkort naar Marokko om de toekomstige status van de Westelijke Sahara te bespreken.

De draai van de Spaanse regering leidde direct tot verdeeldheid binnen de Spaanse coalitie. Volgens vicepremier Yolanda Díaz, van de radicaal linkse partij Podemos, kan er een oplossing worden gevonden als er naar de bevolking van de Westelijke Sahara wordt geluisterd. "Dat blijf ik verdedigen", schrijft Díaz op Twitter.