Prins Andrew voor altijd in het koninklijke verdomhoekje

• Arjen van der Horst

  Correspondent Verenigd Koninkrijk

Is er nog eerherstel mogelijk voor de Britse prins Andrew? De schikking die hij heeft getroffen met Virginia Giuffre is geen officiële schuldbekentenis. Toch viel de bijbehorende verklaring op door het ontbreken van een vaak gehoorde zinsnede.

"De verklaring bevat niet de taal die gebruikelijk is voor een Amerikaanse schikking", constateert de voormalige Amerikaanse openbaar aanklager Mitchell Epner in een interview met The Times. "Normaal verklaart de aangeklaagde dat hij geen schuld bekent of dat hij de aantijgingen blijft ontkennen."

Die expliciete formulering ontbrak in de schikking die prins Andrew trof met Giuffre. Wel verklaarde hij dat het nooit zijn bedoeling was geweest om het karakter van de 38-jarige Amerikaanse te besmeuren. Tevens erkent hij dat Giuffre het slachtoffer is geweest van seksueel misbruik en betreurt hij zijn vriendschap met zakenman en zedendelinquent Jeffrey Epstein.

Giuffre had een civiele zaak aangespannen, waarin ze Andrew beschuldigde van seksueel misbruik. In 2001 zou de prins haar meerdere malen verkracht hebben toen ze nog minderjarig was. Volgens Giuffre gebeurde dit allemaal in de woningen van de steenrijke pedofiel Jeffrey Epstein en zijn partner Ghislaine Maxwell, met wie Andrew goed bevriend was.

Een tijdlijn met de belangrijkste momenten rondom de zaak:

Vorige maand was de prins nog vastberaden om de zaak uit te vechten voor een Amerikaanse rechtbankjury om voor eens en altijd zijn naam zuiveren. Alle voorbereidingen voor de rechtszaak waren in volle gang, maar hij veranderde van gedachten nadat de advocaten van Giuffre 10 maart hadden vastgesteld als de datum waarop ze prins Andrew onder ede wilden verhoren. De prins bleek toen alsnog bereid tot een schikking.

Andrew kwam onder steeds grotere druk te staan van zijn eigen familie. Met name kroonprins Charles en prins William zouden hebben aangedrongen op een schikking. Ze vreesden dat een slepende rechtszaak het platina jubileum van koningin Elizabeth, die dit jaar zeventig jaar op de troon zit, zou overschaduwen.

Die vrees was niet ongegrond. Prins Andrew is een bewezen brokkenpiloot in ondervragingen. Niemand is het dramatische interview met het tv-programma Newsnight vergeten, dat Britse media omschreven als een car crash. De schikking voorkomt nu een pijnlijke rechtszaak en verdere reputatieschade voor het koninklijk huis.

Wie betaalt?

Britse media speculeren wel hoe de prins de schikking gaat financieren. Hij is voor zijn inkomen grotendeels afhankelijk van de Queen, die hem jaarlijks een toelage van 300.000 euro overmaakt. Andrew zette onlangs zijn luxueuze chalet in de Zwitserse Alpen in de verkoop.

De vraag is of dat genoeg is. Zijn advocatenrekening bedraagt volgens voorzichtige schattingen meer dan een miljoen euro. De Daily Telegraph onthulde vandaag dat de prins meer dan 14 miljoen euro aan Virginia Giuffre moet betalen. Volgens de krant betaalt de koningin een aanzienlijk deel van de schikking.

Ook al is de schikking geen expliciete schuldbekentenis, veel Britten zijn ervan overtuigd dat hij Giuffre heeft misbruikt. Het maakt een terugkeer naar het openbare leven moeilijk, zo niet onmogelijk. Vorige maand ontnam koningin Elizabeth hem zijn militaire titels. Andrew mag zich niet langer Zijne Koninklijke Hoogheid laten noemen. Royaltywatchers achten het onwaarschijnlijk dat de Queen die titels na verloop van tijd in ere herstelt.

'Pijn en schaamte voor inwoners York'

Wel behoudt hij zijn titel als Hertog van York, al gaan er steeds meer stemmen op om hem ook die af te nemen. Veel inwoners van de stad York wensen niet langer met de prins geassocieerd te worden. Uit een opiniepeiling van de lokale krant The Press bleek dat 88 procent voorstander is van het ontnemen van Andrews adellijke titel.

Het parlementslid Rachel Maskell, die York in het Lagerhuis vertegenwoordigt, heeft de prins opgeroepen om vrijwillig afstand te doen van zijn titel uit respect voor de inwoners van York. "Als je die titel draagt ben je een soort ambassadeur voor de stad", zegt ze in een verklaring. "Zijn optreden is een bron van pijn en schaamte voor de inwoners."

Dat sentiment wordt breed gedeeld onder de Britse bevolking. Van alle Britse royals is prins Andrew veruit het minst populair. Hij zal volgende maand nog aanwezig zijn bij een openbare herdenkingsdienst voor zijn vader prins Philip, die vorig jaar op 99-jarige leeftijd overleed. Maar royaltywatchers en krantencommentaren zijn het erover eens dat zijn publieke rol voorgoed is uitgespeeld. De prins moet vrezen dat hij de rest van zijn leven is verbannen van koninklijke balkons.