Rijksmuseum mag term 'Bersiap' gebruiken
Het Rijksmuseum in Amsterdam mag de term 'Bersiap' gebruiken bij de tentoonstelling 'Revolusi! Indonesië onafhankelijk', die vrijdag begint. Het OM gaat niet over tot vervolging. Volgens het OM bevat de term 'Bersiap' "geen negatieve conclusies over Indonesiërs als groep wegens hun ras".
Met 'Bersiap' worden de gewelddadige laatste maanden van 1945 in Indonesië bedoeld, toen de Japanse bezetting voorbij was en de Nederlandse troepen nog niet waren gearriveerd.
Indonesische jongeren die de strijdkreet Bersiap ('Sta paraat') gebruikten pleegden op grote schaal geweld tegen Chinezen, Nederlanders en mensen die ze zagen als hun handlangers, zoals Molukkers. Er kwamen duizenden en mogelijk tienduizenden mensen om het leven.
Maatschappelijk debat
Het Comité Nederlandse Ereschulden, dat opkomt voor slachtoffers van Nederlands kolonialisme, had aangifte gedaan tegen het Rijksmuseum en tegen directeur Taco Dibbits en curator Harm Stevens. Volgens het comité hebben zij zich schuldig gemaakt aan discriminatie en groepsbelediging, omdat de term Bersiap racistisch en beledigend voor Indonesiërs is. Het comité verwijt het Rijksmuseum hiermee Indonesiërs opnieuw buiten te sluiten. Deze "koloniale apartheid" is racistisch, aldus het comité.
Het OM is het daar niet mee eens en zegt dat de term historische gebeurtenissen aanduidt. Ook valt de term onder de vrijheid van meningsuiting, omdat deze wordt gebruikt in het maatschappelijk debat. Het OM gaat daarom niet tot vervolging over.
Ook andere aangifte verworpen
Ook de eerdere aangifte van de Federatie Indische Nederlanders tegen een Indonesische gastcurator is door het OM verworpen. De aangifte werd gedaan nadat de gastcurator in NRC Handelsblad had geschreven dat besloten was de term 'Bersiap' niet te gebruiken omdat die racistisch is. Toen daarover verontwaardiging bestond bij Indische Nederlanders, liet het museum weten dat de term niet in de ban was gedaan en dat die niet racistisch is.
De Federatie Indische Nederlanders had toen al aangifte gedaan van groepsbelediging. Volgens de aanklacht ontkende de gastcurator de verantwoordelijkheid van de Indonesische daders en verdraaide hij de feiten door Indonesiërs te presenteren als slachtoffers en Nederlanders als daders.
Het OM oordeelt dat de uitlatingen van de gastcurator vallen onder de vrijheid van meningsuiting en zijn ze gedaan in een debat over historische gebeurtenissen. Ze bevatten volgens de curator geen negatieve conclusies over de groep Indische Nederlanders als geheel. Daarom gaat het OM ook in dit geval niet tot vervolging over.
