Gemeenten willen grotere rol in 'onbeheersbare' toeslagenaffaire
De afhandeling van de toeslagenaffaire is onbeheersbaar geworden. Daarom moet er sneller geoordeeld worden in zaken waar mensen zich ten onrechte blijken te hebben gemeld voor compensatie. Zo kan er gefocust worden op de zwaarst gedupeerden, stellen de gemeenten, die een grotere rol willen in de hersteloperatie.
De gemeenten pleiten ook voor betere samenwerking met de Belastingdienst. Bijvoorbeeld bij het delen van informatie uit dossiers, zodat mensen die het zwaarst getroffen zijn sneller worden geholpen.
Veel onterechte aanvragen
De Dordrechtse wethouder Peter Heijkoop, die bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de toeslagenaffaire in zijn portefeuille heeft, zegt dat de affaire is geëxplodeerd. In eerste instantie ging het om zo'n 9000 mensen, zegt hij tegen het AD. "Nu gaat dat aantal richting de 50.000 en is met de hersteloperatie 5 miljard gemoeid."
Door al die aanmeldingen is de hersteloperatie flink vertraagd. Volgens Heijkoop blijken lang niet alle aanvragen terecht. "Zeker bij de mensen die zich nu aanmelden is het zeker dat 80 tot 90 procent eigenlijk niet gedupeerd is. Soms hebben ze het wel slecht in het leven, met veel tegenslag, en die mensen moeten ook echt geholpen worden. Maar niet via de regeling voor gedupeerden van kinderopvangtoeslagaffaire", zei hij in het NOS Radio 1 Journaal.
Het aantal aanmeldingen na de bekendmaking van de zogenoemde 30.000 euro-regeling:
Heijkoop heeft vorig jaar in een evaluatie bij het kabinet al aangegeven dat er "fundamentele keuzes" zijn gemaakt die de afhandeling van de toeslagenaffaire niet hebben geholpen, onder meer door zonder duidelijk plan een algemene compensatieregeling aan te kondigen. Daarbij was het kabinet volgens hem te veel gericht op beeldvorming.
Heijkoop zegt dat het kabinet inmiddels ook beseft dat het anders moet. "Daarom is het belangrijk om nu echt gezamenlijk op te trekken en daarin zal een grotere rol voor gemeenten weggelegd zijn", zegt hij.
'Operatie fors versnellen'
Allereerst moet er volgens hem "strakker" en sneller geselecteerd worden in zaken als blijkt dat mensen zich onterecht voor compensatie hebben aangemeld. Daarbij helpt het als de Belastingdienst vrijgeviger wordt met het delen van informatie uit dossiers, zegt hij. Dat is volgens Heijkoop al een tijdje een hoofdpijndossier, onder meer vanwege privacyoverwegingen.
Heijkoop: "Maar de Belastingdienst is redelijk goed in staat om via selectie te zien of iemand überhaupt kinderen heeft of in het verleden kinderopvangtoeslag heeft ontvangen. Die gegevensdeling moet veel beter en dat hebben we ook allebei uitgesproken."
Op die manier versnelt de afhandeling en krijgen gemeenten volgens Heijkoop ook meer zicht op mensen die de hulp het hardst nodig hebben. "Bijvoorbeeld als mensen dakloos dreigen te raken of zwaar in de schulden zitten. Nu kunnen we heel beperkt meekijken met deze mensen en heel erg op hoofdlijnen", zegt Heijkoop. "We zijn hier ook met het kabinet over in gesprek. Hoe kunnen wij als gemeenten hier een grotere rol in pakken en de operatie voor deze gedupeerden fors versnellen?"
Staatssecretaris kent zorgen
Staatssecretaris De Vries (Toeslagen en Douane) zegt op de hoogte te zijn van de zorgen die leven bij de gemeenten en bevestigt dat zij een grotere rol krijgen bij de afhandeling van de toeslagenaffaire. "Ik heb dit vanmorgen nog met de VNG besproken", zegt De Vries.
Er wordt volgens haar al langer gewerkt aan een "herijking". Zo kondigde toenmalig staatssecretaris Van Huffelen van Financiën begin december aan verbeteringen te willen doorvoeren in samenwerking met gemeentes. Het idee was toen al dat de zwaarst getroffen ouders als eerste geholpen worden. Ook moeten ouders sneller een persoonlijk gesprek krijgen, in plaats van dat ze alleen maar brieven ontvangen.
