Ziekenhuizen en zorginstellingen maken zich zorgen over het personeelstekort in de zorg, dat de komende jaren alleen maar groter dreigt te worden. Arbeidsbemiddelaars en wervingsbureaus denken een oplossing te hebben: personeel van buiten de Europese Unie naar Nederland halen via verschillende constructies. Bijvoorbeeld uit Aziatische landen, waar vaak juist een overcapaciteit aan zorgmedewerkers bestaat.
Het nieuwe kabinet kreeg twee weken geleden de prognoses van de personeelstekorten in de zorg onder ogen. Dit jaar is er al een tekort van 49.000 zorgmedewerkers en dat loopt op tot 135.000 in 2031. Vooral ziekenhuizen en verpleeghuizen komen steeds meer mensen tekort.
Een belangrijke reden voor die stijging is de vergrijzing. Nu telt Nederland zo'n 800.000 80+'ers. In 2050 zijn dat er naar verwachting anderhalf miljoen, maar dat kan oplopen naar 2,6 miljoen als de levensverwachting blijft stijgen.
Ben Polak, manager personeelszaken van het Zuyderland-ziekenhuis in Limburg, is dan ook hard op zoek naar nieuwe werknemers. Om de vierhonderd verpleegkundigen te vinden die hij de komende vier jaar nodig heeft, zoekt hij het niet binnen Europa. "De zorgvraag in andere EU-landen is net zo hoog aan het worden als hier, dus de potentie in andere EU-landen droogt wel een beetje op. Ik denk dat we verder moeten gaan kijken."
Lessen Nederlands in Manilla
Om toch genoeg personeel te vinden is hij in gesprek met Otto Workforce, een van de grootste wervingsbureaus van Nederland. De directeur, Frank van Gool, ziet er ook geen heil in om binnen de EU op zoek te gaan naar personeel. "We zien de vergrijzing die we in Europa hebben, echt honderdduizenden mensen gaan van de arbeidsmarkt af. Dan heeft het geen zin om daar structureel mensen vandaan te gaan halen."
In plaats daarvan heeft hij het plan om 200 Filipijnse IC-verpleegkundigen aan het werk te krijgen in zeker drie Nederlandse ziekenhuizen. De Filipijnse zorgmedewerkers starten deze maand nog met lessen Nederlands in Manilla. Ook moeten ze daar de BIG-toets gaan halen, een vereiste om te gaan werken in de Nederlandse zorg.
"Onder andere de nonnen van Vught zijn bezig met het maken van lesprogramma's, over taal, cultuur en zorg. Die gaan in de Fillipijnen de mensen trainen, gedurende drie maanden."
Arbeidsbemiddelaar Yomema bedacht een andere route om zorgpersoneel van buiten de EU in Nederland aan het werk te krijgen. Via studievisa haalt het bedrijf Indonesische zorgmedewerkers naar Nederland, die daardoor stage kunnen lopen én een beperkt aantal uren per week mogen werken bij Nederlandse zorgbedrijven:
Het Zuyderland-ziekenhuis heeft nog geen contract met Otto Workforce getekend, maar heeft "de intentie uitgesproken mee te werken aan een haalbaarheidsonderzoek." Verwacht manager personeelszaken Ben Polak dat de Filipijnse zorgmedewerkers hier daadwerkelijk mogen komen?
"Het is veel gedoe", zegt hij. "Maar dat moet ook maar eens bespreekbaar gemaakt worden in Nederland. Ik hoop dat het nieuwe kabinet hieraan mee gaat werken, mogelijkerwijs biedt dat nieuwe wegen waarlangs ook andere ziekenhuizen personeel binnen kunnen halen."
Goed gekwalificeerd
Minister voor Langdurige Zorg Conny Helder heeft er begrip voor dat zorginstellingen personeel van buiten de EU willen halen, maar heeft wel een voorbehoud. "Het is wel belangrijk dat mensen goed gekwalificeerd zijn en voldoende de taal spreken, zodat ze goed kunnen optrekken met cliënten en personeel", zegt ze.
Als dat goed geregeld is, kan het halen van personeel uit landen buiten de EU wellicht een bijdrage leveren aan het oplossen van de personeelstekorten, denkt ze. Of er daarom een versoepeling van regels en procedures in zit, zoals Polak graag zou zien? "We kunnen kijken of we de BIG-procedures moeten aanpassen als die te lang duurt of te streng is. Maar op het gebied van de veiligheid en de kwalificatie van mensen doen we geen concessies."
Ook Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), de beroepsvereniging van de verpleegkundigen, vindt het belangrijk dat er geen concessies worden gedaan aan de beheersing van de Nederlandse taal en de kwaliteit van het zorgpersoneel. Daarnaast moet de werving geen schade veroorzaken in de landen van herkomst en moet er bij scholing sprake zijn van een langdurig verblijf, vindt V&VN.
Wervingsbureau Yomema lukte het pas na twee jaar opboksen tegen IND en UWV om studenten verpleegkunde uit Indonesië te mogen halen. De IND dacht lang dat het een illegale tewerkstelling betrof. Sinds november zijn 64 studenten in Nederland begonnen met de HBO-studie verpleegkunde. Ze lopen in drie zorginstellingen stage, bijvoorbeeld in Drenthe en Flevoland. Ook mogen ze 16 uur per week een bijbaan hebben. Yomema is van plan jaarlijks mogelijk 1200 studenten naar Nederland te halen via deze studieconstructie. Na afloop van hun studie, is het idee, verlaten de studenten Nederland weer.
