Scholieren moedeloos door corona-achterstand: 'Er is een soort desinteresse'

• Romy Beijersbergen en Jasper Piersma

  redacteuren NOS Stories

Al drie keer kwamen alle middelbare scholieren vanwege een lockdown thuis te zitten. En nu opnieuw krijgen veel leerlingen online les, omdat vanwege een corona-uitbraak klassen naar huis zijn gestuurd of zelfs hele scholen moeten sluiten.

En dat heeft veel gevolgen. NOS Stories verspreidde een vragenlijst die door 3000 scholieren is ingevuld. Ruim 40 procent zegt daarin dat ze door corona een leerachterstand hebben gekregen, bijvoorbeeld omdat ze moeite hebben met de online lessen. Ze halen lagere cijfers of zijn blijven zitten.

"Ik heb in de online les niet echt op kunnen letten, dus daardoor haalde ik hele slechte cijfers voor scheikunde. Als de docent dan nu zegt dat er dingen van vorig jaar terugkomen, dan denk ik: ik heb dat helemaal niet meegekregen, dit is nieuw", zegt een leerling.

Ook docenten zien dat toetsen slechter worden gemaakt, maar hebben vooral ook zorgen over een andere achterstand. Namelijk dat leerlingen achterlopen met hun sociale ontwikkeling. Docenten zeggen: scholieren zijn drukker, zijn sneller afgeleid en zijn meer met elkaar bezig dan met de les.

In de video hieronder onderzoekt NOS Stories met leerlingen, docenten en de onderwijsminister hoe erg het is met de leerachterstanden.

Omdat veel scholieren niet goed mee konden komen in de digitale lessen, keken scholen in het eerste coronajaar (schooljaar 2019-2020) minder streng naar rapportcijfers. Ze lieten in de zomer van 2020 veel meer leerlingen overgaan naar het volgende jaar, ook al stonden ze er misschien niet zo goed voor. Daardoor was het percentage zittenblijvers laag.

Scholen zeiden dat ze het schooljaar erna opnieuw soepeler zouden omgaan met de overgangsnormen. Maar uit voorlopige cijfers van DUO blijkt juist dat er afgelopen zomer zelfs meer mensen zijn blijven zitten dan in de jaren voor corona.

De docenten maken zich dus ook zorgen over de achterstanden. NOS Stories vroeg zestig leraren door het hele land en van alle niveaus wat zij ervan merken. Een op de drie docenten zegt dat ze denken dat de helft of meer scholieren achterloopt. Toetsen worden volgens hen vaak een half tot een heel punt slechter gemaakt. Sommige docenten denken zelfs anderhalf tot twee punten.

Die achterstanden hebben ook mentale gevolgen, merken docenten. "Leerlingen zijn snel moe en willen weg. Er is een soort desinteresse in school, gewoon geen zin meer om iets te doen", zegt Emine Cikgoz, aardrijkskundedocent op het Haags Montessori Lyceum,

Ook ziet ze meer leerlingen die zich neerslachtig of zelfs depressief voelen. "We staan vaak stil bij het halen van voldoendes, van een diploma. Maar we staan steeds minder stil bij: hoe gaat het met je? Trek je het allemaal nog wel?"

Tekenen voor het leven

Naast Cikgoz zeggen ook veel andere docenten dat hier te weinig aandacht voor is. Zij vinden dat bijvoorbeeld de miljarden die zijn vrijgemaakt om de corona-achterstanden weg te werken ook vaker hiervoor moeten worden gebruikt.

"Ik denk dat het probleem anders alleen maar opschuift en dat het op een gegeven moment zo'n grote ballon wordt, dat die gaat knappen", zegt Cikgoz.

Ook Dennis Wiersma, minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, vindt het belangrijk dat scholen meer aandacht gaan geven aan sociale ontwikkeling en mentale problemen bij leerlingen. "Scholen moeten per leerling gaan kijken wat diegene nodig heeft. Daar wil ik komende jaren graag wat schepjes bovenop gaan doen. Zo'n achterstand kan leerlingen namelijk tekenen voor het leven en een valse start geven. Dat wil ik niet."