Knippen of sporten in het theater: zalen gaan uit protest open

• Maartje Geels

  redacteur Online

Zo'n zeventig theaters in het hele land openen vanmiddag de deuren. Niet omdat het kabinet de coronamaatregelen heeft versoepeld, maar omdat zij een vuist willen maken tegen de gedwongen sluiting. Want de cultuursector wil - net als de winkels en de contactberoepen - weer open en publiek kunnen ontvangen.

Ook enkele tientallen musea openen vandaag hun deuren, "om op ludieke wijze ruimte te geven aan (mentale) fitheid". Zo worden in het Limburgs Museum zumba- en yogalessen gegeven, kunnen deelnemers bootcampen in Slot Loevestein en het Mauritshuis of een "kunstbooster" halen in Panorama Mesdag.

Vintage kappersstoelen

Deelnemende theaterzalen worden voor een dag omgebouwd tot kap-, massage-, en schoonheidssalons - een knipoog naar de versoepeling van vorige week, waardoor kappers en schoonheidssalons wel weer open mochten.

Op het podium van De Kleine Komedie in Amsterdam staan straks twee vintage kappersstoelen klaar. De 200 'afspraken' die geïnteresseerden konden boeken, waren binnen minuten uitverkocht. Tijdens de knipbeurt staan optredens op het programma van Claudia de Breij, Youp van 't Hek, Freek de Jonge en Brigitte Kaandorp.

Initiatiefnemer Diederik Ebbinge vertelde op het podium van De Kleine Komedie over het waarom van de actie:

Ook culturele instellingen buiten de hoofdstad hebben zich aangesloten. Op Texel kunnen mensen terecht bij Theo Maassen in theater De Toegift. In Zeeland kunnen ze een 'behandeling' krijgen in bioscoop CCXL Theater in Vlissingen.

Handhaving aangekondigd

In Amsterdam kan de actie uitlopen op een confrontatie met de autoriteiten. Wat een ludieke actie had moeten zijn van onder meer de Kleine Komedie, Cultuurhuis de Brakke Grond, het Van Gogh Museum en het Concertgebouw, dreigt uit te draaien op een conflict tussen het gemeentebestuur en de organisatie, Kapsalon Theater.

Burgemeester Halsema liet gisteravond weten te zullen handhaven. Zij wijst erop dat het openen van de theaters niet is toegestaan, ook niet als zij knipbeurten aanbieden. In navolging van Amsterdam hebben ook Rotterdam, Eindhoven en Nijmegen aangekondigd de coronaregels te handhaven.

De brief van Halsema, maar ook de eerdere aankondiging van het Veiligheidsberaad dat er wordt gehandhaafd, is tegen het zere been van de organisatie. Die snapt niet dat de horeca afgelopen weekend de deuren kon openen onder de noemer van een protestactie, maar dat culturele instellingen handhavers kunnen verwachten.

Voorzitter Hubert Bruls van het Veiligheidsberaad heeft gemeenten opgeroepen om op te treden. "Een kortdurende, demonstratieve actie kan misschien wel, maar gewoon heropenen alsof er geen regel is die dat verbiedt is buiten de orde. Daar moet het kabinet heel scherp in zijn", stelde Bruls. Hij heeft de actie in Nijmegen, waar hij burgemeester is, verboden.

'Geen capaciteit om overal te controleren'

Zanger en podcastmaker Ed Struijlaart is een van de organisatoren van het protest. Hij sloot zich aan bij de initiatiefnemers Sanne Wallis de Vries en Diederik Ebbinge uit woede over de opstelling van het Veiligheidsberaad. "We vinden het heel flauw van Bruls. Er is helemaal geen overleg met ons geweest."

De organisatie heeft aan de culturele instellingen laten weten dat de actie doorgaat, ondanks de handhaving. Of alle aangemelde instellingen ook echt mee zullen doen, weet hij niet. "We kunnen niet inschatten hoe de situatie ter plekke is bij de theaters vandaag. We weten niet goed hoe serieus de gemeenten gaan handhaven."

Daarover wil de gemeente Amsterdam ook nog niet veel kwijt. "We gaan kijken waar het druk is en wat de situatie is. Dat wil niet zeggen dat we langs alle locaties gaan, want daar is geen capaciteit voor", laat een woordvoerder weten. Instellingen waar het te druk is, kunnen een waarschuwing krijgen, zegt de gemeente. Gaat de actie alsnog door, dan kan de instelling onder dwang worden gesloten.

Struijlaart vindt het oneerlijk dat de horeca-actie van afgelopen weekend wel oogluikend werd toegestaan. "Afgelopen zaterdag zag ik allemaal foto's op Instagram van mensen die in de kroeg zaten. Het is gewoon theatertje pesten."

Dat de actie zonder tegengeluid zou kunnen doorgaan, had Struijlaart zelf ook niet verwacht, erkent hij. "Maar ik had wel op wat meer begrip van de autoriteiten gerekend. De kroegen konden ook hun gang gaan. Bij de horeca zijn ze bang voor wanordelijkheden, voor rellen. Maar bij theaters denken ze: ach ja, een paar van die cultuurmakers, die kunnen we hebben."

De culturele sector moet al sinds het begin van de pandemie achteraan sluiten, vindt Struijlaart. Hij en zijn medeorganisatoren verzetten zich daartegen, en verwijzen naar het buitenland. "In de landen om ons heen is alles open qua cultuur. Het is niet uit te leggen."