Syrische kolonel geheime dienst krijgt levenslang in Duitsland

In Duitsland is een voormalige kolonel van de Syrische inlichtingendienst tot levenslang veroordeeld voor misdaden tegen de menselijkheid. Anwar R. was hoofd ondervragingen in de Al-Khattib-gevangenis bij Damascus. Tussen april 2011 en september 2012 werden volgens de Duitse justitie onder zijn leiding 4000 mensen gemarteld, van wie 58 het niet overleefden, vooral leden van de oppositie tegen president Assad.

R. is de hoogstgeplaatste Syriër die in Europa is veroordeeld voor zijn rol in de Syrische burgeroorlog. Vorig jaar kreeg in Duitsland een ondergeschikte van R. 4,5 jaar cel opgelegd.

De advocaat van R. had om vrijspraak gevraagd. R. zou zelf nooit gemarteld hebben en bovendien in 2012 zijn overgelopen naar de oppositie. Hij beweerde ook juist gevangenen geholpen te hebben, waardoor anderen argwaan kregen. In 2014 reisde hij naar Duitsland nadat hij een humanitair visum had gekregen.

Een jaar later trok hij aan de bel bij de politie uit angst gevolgd te worden door geheime agenten van Assad. Daarbij kwam ook zijn verleden als kolonel in Assads regime naar boven. In 2019 arresteerde Duitsland R., een jaar later begon het proces tegen hem in Koblenz.

Universele jurisdictie

Hoewel de misdaden niet gepleegd zijn door een Duitser en ook niet in Duitsland, kon R. daar toch vervolgd worden. Duitsland kan vervolging instellen op basis van zogenoemde universele jurisdictie. Dan moet er wel sprake zijn van zeer ernstige misdrijven, zoals oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid.

Bekijk ook deze reportage van Nieuwsuur over de martelpraktijken in de Al-Khattib-gevangenis:

Slachtoffers van Assads regime en mensenrechtenorganisaties hopen dat er op die manier meer daders vervolgd kunnen worden. Syrië is geen lid van het Internationaal Strafhof. China en Rusland blokkeren in de VN bovendien pogingen om een internationaal tribunaal in te stellen, dus dan resten alleen pogingen van individuele landen om op basis van vergelijkbare wetten daders te veroordelen.

Eurojust, het agentschap van de EU dat grensoverschrijdende samenwerking tussen gerechtelijke autoriteiten ondersteunt, juicht de uitspraak toe: "Voor het eerst is vandaag een hooggeplaatste Syrische functionaris veroordeeld voor misdaden tegen de menselijkheid. Dat zal een stempel drukken op internationale strafrechtspraak."