Megadatacenter Facebook zet extra druk op al grote energievraag
Het is een van de belangrijkste vragen: hoeveel energie vraagt het geplande megadatacenter van Facebooks moederbedrijf Meta in Zeewolde? De discussie over de komst ervan is gaandeweg steeds feller geworden en morgen stemt de gemeenteraad erover.
Dat in de digitaliseringslag die nu plaatsvindt datacenters nodig zijn, is evident. Denk aan video's streamen en eindeloos veel foto's kunnen opslaan. En wat sinds de start van de pandemie niet meer is weg te denken: met collega's de hele dag door videobellen. Die vraag neemt alleen maar toe en daarmee dus ook de behoefte aan datacenters. Maar aangezien Nederland tegelijkertijd voor een grote opgave staat wat betreft energietransitie, is de vraag wat gewenst is en wat niet.
Mogelijk verdubbeling
Er staan nu al drie hyperscale-datacenters in Nederland. Dat aantal kan gaan verdubbelen: naast dat van Facebook bouwt Microsoft momenteel een tweede in de Wieringermeer (gemeente Hollands Kroon) en een nog onbekende techgigant zou interesse hebben in grond bij Appingedam, in Groningen.
Een overzicht van alle hyperscales (draaiend, in aanbouw en gepland) en overige datacenters in Nederland:
Het terrein waar het datacenter bij Zeewolde is gepland, omvat 166 hectare (245 voetbalvelden). Uiteindelijk komen er waarschijnlijk vijf datahallen. Facebooks moederbedrijf, dat tegenwoordig Meta heet, rekent voor het datacenter een energiegebruik van 1380 gigawattuur. Het techbedrijf wil hiervoor gebruik maken van groene stroom.
De hoeveelheid gigawattuur is omgerekend evenveel als het stroomverbruik van ongeveer 460.000 huishoudens. Omdat het datacenter groene stroom wil gaan gebruiken, zullen daar ongeveer 115 windturbines van vier megawatt voor nodig zijn of veertien vierkante kilometer aan zonnepanelen, zeggen energie-experts.
Tien procent van het totale vermogen
Volgens Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool, staan de 115 benodigde windturbines gelijk aan ongeveer tien procent van het totale vermogen aan windmolens dat nu beschikbaar is in Nederland. Ook de hoeveelheid vereiste zonnepanelen bedraagt ongeveer tien procent van het huidige zonvermogen.
Dit is de energie-impact van het datacenter:
"Het betekent voor de energietransitie dat er een behoorlijke energievraag bijkomt", zegt Frans Rooijers, directeur van onderzoeksbureau CE Delft, dat al eerder onderzoek deed naar datacenters. Er zijn afspraken gemaakt dat steeds meer elektriciteit duurzaam wordt opgewekt. "Die doelen moeten nu worden verhoogd", zegt Rooijers, "om te voorkomen dat de extra elektriciteitsvraag met gas- en kolencentrales wordt geproduceerd."
Hij wijst er wel op dat het datacenter niet onmiddellijk alle 1380 gigawattuur gaat vragen. "De ervaring leert dat dat langzamerhand volloopt, maar na tien jaar kunnen ze dat wel bereikt hebben."
Op en naast het datacenter kan zonne-energie worden opgewekt, concludeerde onderzoeksinstituut TNO dit jaar, maar onderzoeker Lenneke Sloof merkt op dat er op dit moment nog nauwelijks zonnepanelen op datacenters te vinden zijn, mogelijk omdat veel ruimte in beslag wordt genomen door technische installaties.
Het datacenter in Zeewolde kan zowel op daken, gevels als op de grond zonnepanelen plaatsen. De bijdrage die dit levert aan de energievraag is wel relatief klein, denkt TNO: het gaat om bijna 51 gigawattuur per jaar, vier procent van de totale vraag van het complex.
De komst van het datacenter betekent volgens de provincie Flevoland en de gemeente Zeewolde niet automatisch dat er in de buurt van Zeewolde extra groene energie opgewekt dient te worden. Vraag en aanbod staan los van elkaar, is de uitleg.
Wel zal de duurzame energie ergens vandaan moeten komen. Bijvoorbeeld van zee, waar de komende jaren meer windenergie geproduceerd zal worden.
Onduidelijkheid over restwarmte
Belangrijk voordeel van de bouw van het datacenter is de zogeheten restwarmte, zegt de gemeente Zeewolde. Dat is warmte afkomstig van het datacenter, die gebruikt kan worden voor de huishoudens in Zeewolde en Harderwijk. Daarvoor moet wel een nieuw warmtenet worden aangelegd, om de restwarmte te transporteren. Of dat net er ook echt komt, blijft volgens critici nog jaren onzeker.
"Wat levert het Zeewolde op", vraagt ChristenUnie-raadslid Erik van de Beld zich af. "Van de hoeveelheid werkgelegenheid die het datacenter oplevert, worden wij niet enthousiast, er wordt kostbare landbouwgrond voor opgeofferd en de restwarmte is geen zekerheid. Waarom zouden we het nog doen?"
Zijn partij, is samen met Leefbaar Zeewolde, tegen de plannen. Of ze het besluit in de gemeenteraad kunnen tegenhouden, is onzeker.
