Werkzaam of niet, basisscholen Staphorst zijn blij met luchtfilters tegen corona

• Jules Jessurun

  redacteur Online

Alle tien basisscholen in Staphorst hebben speciale luchtfilters in hun klaslokalen geplaatst, waarmee zogenoemde aerosolen uit de lucht gefilterd kunnen worden. Aerosolen spelen volgens veel wetenschappers een grote rol bij het besmettingsgevaar van covid-19. Hoewel harde cijfers over de werking ontbreken, zijn de scholen tot nu toe tevreden. Onderwijskoepel PO-Raad, het ministerie van Onderwijs en het RIVM zijn echter voorzichtiger.

In ieder lokaal in Staphorst, een gemeente met ruim 1800 basisschoolleerlingen, staat sinds drie weken een grote zwarte zuil die de lucht zuivert. De 250 geplaatste zuilen zijn er in eerste instantie op proef, vertelt Jan Kuijers, directeur van de Koning Willem-Alexanderschool. Hij voert ook het woord namens andere scholen in de gemeente. "Op mijn school viel het mee met besmettingen, maar er waren scholen met meerdere besmettingen."

Daarom kwamen scholen, een lokaal bedrijf en de gemeente met een proef met de zuilen:

Niet alleen in Staphorst, maar ook in andere gemeenten zijn volgens cijfers van het RIVM kinderen oververtegenwoordigd in de coronacijfers. Vorige week kwam ruim 20 procent van alle coronameldingen uit de groep van kinderen tussen de 5 en 14 jaar.

"Sinds het installeren van de luchtfilters hebben wij op alle scholen slechtst één besmetting gehad", zegt Kuijers. "Uit eerdere ervaring weten we dat het zich na een besmetting verspreidt naar een aantal andere kinderen in zo'n klas. Maar nu is het bij dit ene geval gebleven. Dan ga je daar voorzichtig de conclusie aan verbinden dat het apparaat zijn werk gedaan heeft."

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bestrijdt deze conclusie van Kuijers. "Het is natuurlijk goed nieuws dat op verschillende scholen in Staphorst minder of geen coronabesmettingen meer zijn", meldt een woordvoerder. "De GGD gaat ervan uit dat dit komt doordat veel inwoners inmiddels immuun zijn en zich aan de coronamaatregelen houden. Het is onwaarschijnlijk dat een luchtreinigingsysteem dit veroorzaakt." De TU Eindhoven doet op dit moment onderzoek naar het gebruik van de luchtfilters in het onderwijs en komt in februari met conclusies.

Eén besmetting

De PO-raad kan niet specifiek reageren op deze luchtfilters, maar is in het algemeen gereserveerd over het gebruik van dit soort filters, laat een woordvoerder weten. Volgens haar filteren veel van dit soort luchtfilters wel, maar ventileren ze niet. "Ook is de effectiviteit op gezondheid en de verspreiding van het coronavirus niet duidelijk, dat zou eerst onafhankelijk onderzocht moeten worden." Onderwijsbond AOb stelt daarnaast graag van de regering een lijst te ontvangen van scholen in Nederland waar de ventilatie niet op orde is.

Het RIVM is ook voorzichtig over de filters. In het AD liet het gezondheidsinstituut eerder weten niet voor, maar ook niet tegen de filters te zijn. "Iedereen is op zoek naar een uitweg, maar dit kan ook een gevoel van schijnveiligheid geven. Daar moet je mee oppassen."

Viroloog Mariet Feltkamp is positiever over het gebruik, maar stelt net als de PO-raad dat het wel van de technologie afhangt die wordt gebruikt. "Een filter tegen aerosolen zou in principe wel kunnen werken, mits je voldoende lucht die in een ruimte zit er doorheen kan jagen. Als je 10 procent van de lucht op die manier gefilterd krijgt, dan vraag ik mij af of dat voldoende is. Maar als er een flink volume lucht gefilterd kan worden, zou dat een reducerend effect kunnen hebben."

Schooldirecteur Kuijers heeft genoeg gezien en wil tot aanschaf van de systemen die in Staphorst getest worden overgaan. En ook andere scholen in de gemeente laten dat volgens hem weten. De kosten: zo'n 2000 euro per filterzuil. Kuijers: "Dat komt bij onze school uit op ongeveer 30.000 euro."

"Een fors bedrag, maar als je daarmee de ramen in ieder geval dichter kan houden, dan verdien je het ook terug in stookkosten." Hij zegt echter dat gezondheid het belangrijkste argument is voor de aanschaf. "Want afgezien dat het iets tegen het virus lijkt te doen wordt ook fijnstof uit de lucht gehaald, dus het is sowieso gezonder dan het niet gebruiken."