Helft van Nederlandse huishoudens financieel kwetsbaar: 'Uitgaven worden onderschat'

De helft van alle Nederlandse huishoudens is financieel kwetsbaar. Zij lopen kans op termijn niet al hun rekeningen te kunnen betalen. Dat blijkt uit onderzoek van Deloitte, ING, het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) en de Universiteit Leiden.

Zo'n vijfduizend huishoudens werden ondervraagd over hun houding, gedrag en gevoelens over geld sparen, lenen, hun inkomsten, uitgaven en financiële planning.

Een opvallende uitkomst van het onderzoek is dat er vrij weinig gepland wordt voor de lange termijn. "Mensen vinden het moeilijk om voor de lange termijn te plannen: ze onderschatten hun uitgaven of overschatten hun inkomsten", zegt Peter van Loon van Deloitte.

Dit probleem speelt bij alle groepen. "Het betreft ook mensen met midden- en hoge inkomens, die zijn met name op de lange termijn kwetsbaar."

Moeilijk rondkomen

Ruim één op de tien huishoudens kan niet rondkomen: deze huishoudens vinden het moeilijk om de noodzakelijk kosten voor hun levensonderhoud te betalen. Ze maken schulden of gebruiken spaargeld om rond te komen. Ruim een derde van alle huishoudens in Nederland heeft moeite om alle rekeningen te betalen.

In de grote steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag en de randgemeenten wonen relatief veel financieel ongezonde mensen. Dat komt doordat er relatief veel jongeren en zzp-ers wonen, groepen die een hoger risico lopen om in financieel kwetsbare situaties te komen.

Op de Facebookpagina van de NOS is herkenning te zien in de reacties. Een aantal voorbeelden:

Volgens de onderzoekers ben je financieel gezond wanneer je op een comfortabele manier aan huidige en toekomstige financiële verplichtingen en behoeften kunt voldoen, en financiële zekerheid hebt om levensdoelen na te streven. Ongeveer een derde van de huishoudens valt in deze categorie.

Maar ook voor deze groep is er ruimte voor verbetering, zeggen de onderzoekers. "Het is verrassend hoe weinig inzicht mensen hebben in hun lange termijn financiële huishouding. Mensen die nu financieel gezond zijn, kunnen later alsnog kwetsbaar worden", zegt Van Loon. "Zowel jong als oud moet goed nadenken over hun financiën nu, maar ook naar later kijken."

Emancipatie

Het onderzoek toont ook verschillen tussen mannen en vrouwen aan: vrouwen scoren op vrijwel alle gebieden slechter dan mannen. Van Loon vindt dat niet zo gek: "Mannen hebben vaker een hoger inkomen, en daardoor ook grotere buffers."

Alleen op het gebied van lenen scoren vrouwen beter. Ze nemen minder risico, de onderzoekers vermoeden omdat vrouwen voorzichtiger zijn. "Mannen overschatten zichzelf vaker".

Toekomst

Een derde van de Nederlandse bevolking maakt geen financiële plannen. Het Nibud ziet dat mensen die wel planmatig met hun geld omgaan, minder snel in financiële problemen komen. Planmatig met geld omgaan betekent bijvoorbeeld minstens eens per jaar een begroting maken waarbij je al je uitgaven en inkomsten op een rij zet.