Deze grafieken helpen je de coronagolf beter te begrijpen
De besmettingscijfers zijn sinds het begin van de pandemie niet zo hoog geweest als nu. In ziekenhuizen leeft de angst voor code zwart, terwijl een groot deel van de bevolking gevaccineerd is. Deze vijf grafieken helpen de huidige situatie in de coronacrisis te begrijpen.
Sinds het begin van de coronacrisis werden er nog nooit zo veel mensen positief getest. En dat terwijl bijna 73 procent van de hele Nederlandse bevolking volledig gevaccineerd is. De belangrijkste verklaring: vaccins beschermen heel goed tegen ziekenhuisopname en minder goed tegen het overdragen van het virus. De vaccins remmen het virus wel ten dele, maar hebben er vooral voor gezorgd dat een kleiner deel van de geïnfecteerden in het ziekenhuis terechtkomt en overlijdt.
In onderstaande grafiek is dat goed te zien. In april werden zo'n 7000 mensen per dag positief getest, en lagen zo'n 800 mensen op de IC. Nu worden er meer dan 20.000 mensen per dag positief getest en liggen er iets meer dan 500 mensen op de IC.
De vaccins hebben dus niet kunnen voorkomen dat er een nieuwe besmettingsgolf kwam. Het duurde vooral langer voordat de ziekenhuizen volstroomden. Met de vaccins is dus in zekere zin tijd gekocht.
Dat de vaccins de golf maar matig hebben weten te remmen, komt ook door de opkomst van de besmettelijkere deltavariant afgelopen zomer. In het voorjaar was de alfavariant nog dominant. Inmiddels hebben nagenoeg alle besmette Nederlanders de deltavariant.
Nadat de deltavariant in Nederland zijn intrede had gedaan werd het ook weer kouder. De meeste epidemiologen gaan ervan uit dat, net als bij griepvirussen, het coronavirus harder rondgaat in de koudere maanden.
In bijna heel Europa is vanaf september dan ook een opleving van het aantal besmettingen te zien. Zelfs in Portugal, met een veel hogere vaccinatiegraad, stijgt het aantal besmettingen weer.
Als je alleen naar het aantal patiënten op de IC kijkt, dan zou je kunnen concluderen dat de situatie daar in de eerste helft van dit jaar nijpender was dan nu. Nu liggen er 530 coronapatiënten op de intensive care. Op het hoogtepunt in april waren dat er 841. In totaal, samen met niet-coronapatiënten, zijn nu 943 IC-bedden bezet. In april waren dat er bijna 1300.
Het hele voorjaar gold dan ook 'fase 2D', de fase waarbij urgente planbare zorg werd afgeschaald. Die is gisteren opnieuw aangevraagd door de ziekenhuizen.
Wie naar onderstaande grafiek kijkt, ziet wel een verschil: ziekenhuizen hebben nu minder ruimte om de coronagolf op te vangen dan in het voorjaar.
Ze zijn eerder begonnen met het afbellen van patiënten voor minder spoedeisende zorg. De afgelopen maanden is het aantal reguliere patiënten op de IC (het blauwe vlak) al met een derde verminderd, terwijl er in totaal nog altijd minder bedden bezet zijn dan in het voorjaar.
Volgens de ziekenhuizen is, met name door een toenemend personeelsgebrek, de rek eruit. In het voorjaar kon er volgens het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding opgeschaald worden naar 1700 IC-bedden, nu is dat volgens het coördinatiecentrum 1350.
Maar het ziekenhuispersoneel maakt zich vooral zorgen over wat er gebeurt als de stijging doorzet. Ook al zou het aantal positieve testen afnemen, dan nog stijgt het aantal ziekenhuisopnames een of twee weken door. De limiet van 1350 komt dus hoe dan ook dichterbij.
Waarom we niet meer IC-bedden hebben, zie je in deze explainer van NOS op 3:
En misschien wel de belangrijkste grafiek voor het OMT, dat het kabinet adviseert over coronamaatregelen: de grafiek van Google, die laat zien hoeveel Nederlanders naar hun werk, horeca of winkels gaan. Het is een van de eerste indicatoren die uitwijzen of de afgekondigde maatregelen van 13 november effect hebben op het gedrag van mensen.
In de grafiek is goed te zien hoe mensen in de eerste (maart 2020) en tweede lockdown (december 2020) massaal thuisbleven. Ook nu wordt er wel iets minder gereisd, maar beduidend meer dan toen het kabinet maatregelen afkondigde bij het begin van de vorige golven.
Mogelijk is bij het aantal positieve testen inmiddels de piek bereikt: voor het eerst sinds begin oktober is vandaag het zevendaags gemiddelde lager dan de dag ervoor. Maar het is onduidelijk of dit komt door een gebrek aan testcapaciteit bij de GGD, of dat er daadwerkelijk een daling van het aantal besmettingen is ingezet. Mocht dat laatste het geval zijn, dan zou dat komende week ook te zien moeten zijn in een daling van het aantal nieuwe ziekenhuisopnames.
