Het demissionaire kabinet wil het omstreden 2G-systeem, waarbij alleen nog mensen die gevaccineerd of hersteld zijn toegang hebben, mogelijk maken in de horeca, de cultuursector, bij evenementen en de niet-essentiële dienstverlening, zoals pretparken, massagesalons en zonnestudio's. Dat staat in een wetsvoorstel dat naar de Tweede Kamer is gestuurd. De maatregel gaat niet gelden in winkels en bouwmarkten.
In de toelichting op het wetsvoorstel staat dat 2G alleen mag worden ingevoerd in situaties waar 3G, waarbij ook negatief geteste mensen toegang hebben, geen soelaas biedt. Het is zeer onwaarschijnlijk dat het systeem wordt ingevoerd in theaters met vaste zitplaatsen of bij contactberoepen als de kapper. In het onderwijs zal geen 2G-toegangsbewijs worden gevraagd en ook zal het systeem niet worden ingezet om toegang te krijgen tot de werkplek.
Om 2G mogelijk te maken, moest de wet veranderd worden, en dat voorstel ligt dus nu bij de Tweede Kamer. Er staat in dat het systeem alleen ingezet kan worden op plekken waar sprake is van een hoog risico op verspreiding van het virus, zoals op plekken waar mensen geen zitplaats hebben of waar afstand houden moeilijk is. Het kan ook alleen toegepast worden als de besmettingscijfers hoog zijn, bij de niveaus 'zorgelijk' en 'ernstig'. Op dit moment geldt voor Nederland het niveau 'ernstig'.
Vaccinatiedrang geen doel
Volgens minister De Jonge, die het voorstel naar de Kamer heeft gestuurd, heeft de wet geen vaccinatiedrang als doel, maar kan het wel een neveneffect zijn. Verder wordt per keer gekeken of voor een hele sector 2G gaat gelden, of dat er ook uitzonderingen zijn. Voor mensen die om medische redenen niet gevaccineerd kunnen worden, gaat de wet helemaal niet gelden. Er wordt nog gekeken hoe zij toegang kunnen krijgen tot 2G-locaties.
In de visie van het kabinet is 2G een middel om juist ongevaccineerden te beschermen tegen besmetting. Omdat zij niet meer op locaties mogen komen waar veel mensen bij elkaar komen, lopen ze minder kans op een infectie. En het zijn de ongevaccineerden die op dit moment een onevenredig grote druk op de zorg leggen, omdat ze over het algemeen meer risico lopen op een ernstig verloop van de ziekte.
Het 2G-beleid moet, als het aan het demissionaire kabinet ligt, het vervolg zijn op de maatregelen die nu gelden, zoals de mondkapjes en het eerder sluiten van de horeca en winkels. Dat huidige pakket heeft vooralsnog maar weinig effect, zo bleek vandaag. Premier Rutte en minister De Jonge riepen daarom iedereen nog eens op zich aan de regels de houden, omdat anders weer strengere maatregelen in beeld komen.
Deze week nog door de Kamer?
Het kabinet wil de spoedwet om 2G in te kunnen voeren eigenlijk nog deze week door de Tweede Kamer laten behandelen, maar het is zeer de vraag of dat gebeurt. Verschillende partijen vinden dat ze op zo'n korte termijn geen goed oordeel kunnen vormen. Bovendien liggen er nog twee andere spoedwetsvoorstellen, die het mogelijk maken om het 3G-coronatoegangsbewijs verplicht te stellen in het onderwijs en op de werkplek.
Bovendien is er veel verzet tegen het 2G-systeem in de Kamer. De ChristenUnie, die ook meeonderhandelt over een nieuw kabinet, heeft principiële bezwaren omdat het volgens die partij de polarisatie in de samenleving vergroot. Op dit moment hebben alleen VVD en D66 steun toegezegd. Als de Tweede Kamer toch akkoord gaat, moet het wetsvoorstel ook nog langs de Eerste Kamer.
Kritiek Raad van State
De Raad van State is kritisch over het voorstel. Zo vindt het belangrijkste adviesorgaan van de regering dat in de wet onvoldoende is duidelijk gemaakt wanneer precies 2G geldt en wanneer 3G. Ook is er te weinig aandacht voor de handhaving van de regels. Toch vindt de Raad van State de inzet van 2G "te rechtvaardigen".
De Raad heeft ook kritiek op het plan om een 3G-toegangsbewijs mogelijk te maken op de werkvloer. In het wetsvoorstel wordt die keuze aan de werkgever gelaten, maar dat kan leiden tot conflicten op de werkvloer, denkt de Raad van State. Die keuze zou gewoon in de wet moeten worden gemaakt.
Volksgezondheid zegt de opmerkingen van de Raad van State te hebben meegenomen en het oorspronkelijke voorstel te hebben aangepast. Het ministerie is ervan overtuigd dat het wetsvoorstel de toets der kritiek van de Raad van State nu kan doorstaan.
