Nabestaanden aanslag Spelen München eisen na 50 jaar smartegeld
De aanslag in 1972 op Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen in München krijgt - bijna vijftig jaar na dato - een nieuwe wending; nabestaanden van de vermoorde atleten eisen 110 miljoen euro smartegeld.
Ze eisen het geld van Libië omdat volgens hen oud-dictator Kadhafi het mogelijk maakte dat de Palestijnse terroristische beweging Zwarte September de aanslag kon plegen. De NOS heeft het dossier en de claim als eerste kunnen inzien.
De nabestaanden uit de Verenigde Staten en Israël doen een beroep op de Verenigde Naties om de bevroren miljarden van Kadhafi te gebruiken en 10 miljoen euro per gedode atleet vrij te maken.
Wat gebeurde er bij de Olympische Spelen in 1972? In deze video leggen we het kort uit:
In totaal 21 vrouwen, kinderen, broers en zussen van de slachtoffers hebben de zaak in handen gegeven van een internationaal strategisch adviesbureau, gevestigd in Amsterdam. De Nederlandse advocaten Geert-Jan Knoops en Carry Knoops-Hamburger maken daar ook deel van uit.
De Maltese advocaat Francesca Zarb zocht naar het bevroren geld van Kadhafi: "In de VS ligt 23,8 miljard dollar, in Frankrijk 7,7 miljard euro, in de UK 13,6 miljard euro, in Duitsland 7 miljard euro en in Italië 5,6 miljard euro," schrijft ze in een juridisch memorandum dat in het dossier zit.
Ankie Rechess-Spitzer is een van de nabestaanden die mogelijk recht hebben op smartegeld. Ze trouwde in 1971 met Andre Spitzer. Ze is ook bekend als Israël-correspondent voor de NOS, Nieuwsuur en de Vlaamse VRT. Voor haar is deze nieuwe wending een belangrijke stap:
Volgens Tom Zwart, hoogleraar mensenrechten en lid van het adviesbureau, is het juridisch "keihard" aan te tonen dat Kadhafi achter de aanslag zat. "Er is wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de betrokkenheid van Kadhafi en zijn regime. In 2000 is een belangrijk boek verschenen van Simon Reyes, One day in September, waarin je voor het eerst aanwijzingen over de betrokkenheid van Kadhafi ziet. Latere onderzoekingen hebben dat bevestigd."
"Kadhafi heeft de leden van de Palestijnse beweging Zwarte September trainingen gegeven in Libië. En hij heeft na de aanslag de drie overlevende terroristen als helden ontvangen. Sommigen zijn er blijven wonen. Dit is juridisch al voldoende om te spreken over medeplegen."
Er zijn in de loop der jaren nog veel meer aanwijzingen opgedoken dat Kadhafi de aanslag heeft ondersteund. Zo zouden enkele terroristen met Libische paspoorten Duitsland zijn binnengekomen en werden de wapens naar verluidt binnengesmokkeld via de Libische diplomatieke post. Maar volgens Zwart kunnen die beweringen in een juridische procedure nog niet voldoende onderbouwd worden. "Maar wat we hebben is genoeg."
Libië betaalde eerder schadevergoedingen
De claim van de nabestaanden is via de Israëlische ambassadeur bij de VN, Gilad Erdan, ingediend bij het zogenoemde "sanctiecomité Libië". Dat comité, dat rechtstreeks onder de Veiligheidsraad valt, beheert het vermogen van Kadhafi en zijn regime sinds 2011, toen tientallen miljarden dollars en euro's wereldwijd werden bevroren.
Erdan presenteert al het bewijsmateriaal van Kadhafi's betrokkenheid in een brief aan de VN en concludeert daaruit dat Libië verantwoordelijk was voor de aanslag. Volgens de ambassadeur heeft Kadhafi ook 5 miljoen dollar gegeven aan de toenmalige leider van de Palestijnse organisatie PLO, Yasser Arafat, "als erkenning voor de massa-executie van de Israëlische atleten".
Libië heeft eerder schadevergoedingen betaald ter compensatie van terroristische aanslagen die Kadhafi gesteund had. Een bekend voorbeeld is de aanslag op het Amerikaanse PanAm toestel boven Lockerbie in 1988, zegt advocaat Geert-Jan Knoops.
"Uiteindelijk is ook toen via de Verenigde Naties Libië ertoe gebracht om schadevergoedingen te betalen. Totaal ging dat om 2,7 miljard dollar, verdeeld over alle omgekomen passagiers en bemanningsleden. Ieder kreeg 10 miljoen dollar. Vandaar deze claim voor de elf Israëlische atleten van 110 miljoen dollar."
