Een politiek experiment in Amsterdam: de hoofdstad wil binnen tien jaar ruim de helft minder CO2 uitstoten dan in 1990, maar dat gaat met de huidige maatregelen niet lukken. Daarom heeft de gemeente 100 willekeurige inwoners gevraagd om in een zogenoemd burgerberaad concrete voorstellen te bedenken om de CO2-uitstoot tóch snel genoeg terug te dringen.
In andere landen is dit middel al eerder ingezet, zoals in Frankrijk en Ierland, om burgers meer te betrekken bij de politiek. Maar gaan de plannen echt zoden aan de dijk zetten?
Industrie grote uitstoter
In de hoofdstad zorgen vooral het elektriciteitsverbruik op de zakelijke markt, zoals de hotelbranche, maar ook de industrie in de haven en het aardgas -en warmteverbruik bij woningen nog altijd voor een forse uitstoot van broeikasgassen. Verder is een aantal grote bedrijven zoals Vattenfall, het Afval Energie Bedrijf (AEB) en het AMC ziekenhuis volgens de gemeente verantwoordelijk voor een fors deel van de C02-uitstoot. Volgens berekeningen komt de hoofdstad tot een CO2-reductie van 37 procent in 2030 in plaats van de gewenste 55 procent.
In de hoop de klimaatdoelen alsnog te halen vroeg het stadsbestuur tweeduizend willekeurige Amsterdammers of ze wilden nadenken over extra maatregelen. De gemeente selecteerde 100 mensen die een aantal dagen en avonden bij elkaar kwamen. Ze kregen informatie van experts, zoals de directeur van het KNMI.
Het mini-burgerberaad in Amsterdam is meteen ook een experiment om te kijken of het werkt en een goede vorm is om vaker - en wellicht ook landelijk - in te zetten. Maar al direct bij de start van het mini-burgerraad klonk kritiek over de korte duur. Verschillende deelnemers waren van mening dat je in een paar dagen tijd niet zo'n complex onderwerp als CO2-reductie kan behandelen.
In de video hieronder krijg je een kijkje achter de schermen:
Ondanks de kritiek gingen de Amsterdammers aan de slag. Ze kwamen uiteindelijk met 26 plannen. Zo stellen ze voor om vanaf 2025 alleen nog cruiseschepen die gebruikmaken van groene stroom te laten aanmeren in Amsterdam.
Andere ideeën zijn een fonds om het verduurzamen van woningen te stimuleren en een verhoging van de prijs van parkeervergunningen, met name bij een tweede auto. Verder zou de gemeente subsidie kunnen geven aan mensen die blijvend vanuit huis gaan werken, zodat er minder woon-werkverkeer in Amsterdam plaatsvindt.
Het beraad bood de plannen maandagavond aan wethouder Marieke van Doorninck (Duurzaamheid), aan. Zij zegt dat het stadsbestuur van plan is de voorstellen over te nemen. "Want je kan natuurlijk niet aan mensen vragen om een aantal avonden bij elkaar te komen, tot goede plannen te komen en er dan niks mee doen."
Het is vaak zo dat de overheid burgers overvalt met maatregelen. Nu is het omgekeerd.
Voormalig Ombudsman Alex Brenninkmeijer is voorzitter van het Amsterdamse burgerberaad. Hij deed eerder dit jaar in opdracht van de overheid onderzoek naar burgerbetrokkenheid bij klimaatbeleid.
"Het is vaak zo dat de overheid burgers overvalt met maatregelen", zegt Brenninkmeijer. "Nu is het omgekeerd: de overheid gaat eerst met burgers aan de praat en komt dan met maatregelen. Dan kun je verwachten dat bij die maatregelen veel meer nagedacht is over: wat betekent het nou voor burgers?"
Brenninkmeijer vindt dat overheden deze "directe vorm van democratie" vaker moeten gebruiken. "De EU heeft nu ook zo'n proces lopen, over de toekomst van de Europese Unie. Maar het is essentieel dat dit veel vaker gebeurt, dat het herkenbaar is en dat mensen het vertrouwen hebben dat dit een goed instrument is en ze het serieus nemen."
'Gemeente gaat aan kritiek voorbij'
Overigens is niet iedereen te spreken over het mini-burgerberaad. Zo stelt Harmen Bos van Burgerplatform Nederland dat kritische bewoners, die zich al jaren bezighouden met klimaatbeleid, op deze manier niet gehoord worden.
"Zo'n burgerberaad ziet er vanaf de buitenkant misschien sympathiek uit, en dat is het voor een deel ook wel, maar de klimaatmaatregelen die de gemeente al heeft ingevoerd verdienen meer aandacht. Je moet ook gehoor geven aan bewoners die zich daar al in hebben verdiept. Als je aan hun kritiek voorbijgaat, dan neem je een deel van je inwoners gewoon niet serieus."
Uiteindelijk bepaalt de gemeenteraad of Amsterdam de plannen ook echt uitvoert. De raad bespreekt de maatregelen in februari.
