Arts aan Poolse grens: 'Nog nooit zo'n crisis gezien'

• Kysia Hekster

  Correspondent Europese Unie

Het is al een tijd onrustig aan de grens tussen Polen en Wit-Rusland, en de situatie verslechtert. Duizenden migranten proberen Polen te bereiken, en daarmee de Europese Unie. De leefomstandigheden aan de grens zijn erbarmelijk. Veel migranten kunnen geen kant op. Wie de grens tóch weet over te steken loopt vaak verwondingen op, en is er fysiek slecht aan toe. Ze belanden in ziekenhuizen in het grensgebied.

Het is leeg op de spoedeisende hulp van het ziekenhuis in Bielsk Podlaski in het oosten van Polen. De grens met Wit-Rusland is 45 kilometer verderop. Arsalan Azzaddin is net begonnen aan zijn 48-uursdienst. Hij kwam veertig jaar geleden van Iraaks Koerdistan naar Polen om zijn droom te verwezenlijken: medicijnen studeren. Nu behandelt hij oud-landgenoten die hun droom, een leven in Europa, in rook zien opgaan.

"De crisis duurt al maanden", zegt hij, terwijl hij wijst naar de grens. "In mijn hele carrière als arts heb ik nog nooit zo'n humanitaire crisis gezien."

Nog altijd zitten naar schatting 2000 migranten in een geïmproviseerd kamp vast aan de grens met Wit-Rusland. Al een week proberen de mannen, vrouwen en kinderen zich 's nachts warm te houden met kampvuurtjes. Het lijkt erop dat hun verblijf daar langer gaat duren. Gisteren begonnen Wit-Russische militairen bomen om te zagen om tenten op te kunnen zetten. Ook werden generatoren naar de grens gehaald voor verwarming. De temperaturen gaan verder omlaag, volgende week gaat het opnieuw vriezen. Het is onmogelijk zelf vast te stellen hoe groot het kamp nog is. Alleen de zender CNN heeft van de Wit-Russische autoriteiten toegang gekregen tot het gebied.

Sms-berichten

Aan de Poolse kant van de grens, bij Kuznica, staan 15.000 militairen opgesteld om te voorkomen dat de migranten Polen binnenkomen. De regering probeert de mensen die vanuit Minsk naar de grens gekomen zijn uit alle macht te ontmoedigen. Niet alleen met militair machtsvertoon, maar ook met sms-berichten. "Polen laat geen migranten door naar Duitsland. Wij beschermen onze grenzen" of "De Poolse grens is dicht, de Wit-Russische regering heeft jullie bedrogen, ga terug naar Minsk!" luiden die berichten bijvoorbeeld.

Maar ook de Wit-Russische regering stuurt op haar beurt berichten aan de migranten, zo meldt een Poolse nieuwssite. "Hou vol, in 2015 wachtten migranten maanden aan de grens voor ze binnenkwamen!" Ook wordt geadviseerd niet te aarzelen om kinderen te laten zien aan de media omdat die "het beeld versterken".

CNN-verslaggever Matthew Chance kreeg wel toegang tot het Wit-Russische deel van het gebied waar duizenden migranten klem zitten. Kijk hier fragmenten uit zijn verslag:

Ondanks de zwaarbewapende grens lukt het migranten om illegaal de grens over te steken naar Polen. Hoeveel het er zijn is onmogelijk te zeggen. Een deel van hen wordt door mensensmokkelaars opgehaald en naar Duitsland gebracht. Sommige mensen wagen meerdere pogingen. Duitse autoriteiten registreerden al 9000 migranten die van de Wit-Ruslandroute gebruik hebben gemaakt.

Anderen hebben minder geluk. Het zijn deze mensen die terechtkomen op de spoedeisendehulpafdeling van Arsalan Azzaddin. Hij behandelde er enkele tientallen. "Als ze hier binnenkomen gaat het slecht met ze. U kunt zich voorstellen hoe ze eraan toe zijn. Allemaal hebben ze door de bossen gezworven. Vaak een of twee weken. Zonder eten, zonder drinken, zonder schoenen soms. Ze hebben gebroken benen, snijwonden, zijn onderkoeld." Zijn patiënten vertellen hem over wat ze meemaakten. Zowel de Wit-Russische als de Poolse grenswachten gebruikten geweld. Ze werden heen en weer geduwd, van Wit-Rusland naar Polen en weer terug.

Teruggestuurd

Als zijn patiënten weer op de been zijn, is Azzaddin verplicht de Poolse grenswacht te bellen. Hij moet ze informeren dat de migranten het ziekenhuis kunnen verlaten. Vervolgens worden ze opgehaald. Het is onduidelijk wat er daarna met ze gebeurt.

"Het is vreselijk pijnlijk", zegt Azzaddin. "Want mijn patiënten vragen maar één ding, dat ze niet teruggestuurd worden naar Wit-Rusland. Maar dat gebeurt natuurlijk wel." De dokter huilt, maar vertelt verder. "Ze verzetten zich niet als ze het ziekenhuis moeten verlaten. Ze blijven hopen dat ze in Polen mogen blijven, verder mogen reizen naar Duitsland, de Europese Unie in."

Zelf heeft hij zijn hoop gevestigd op de Wit-Russische politici. "Ze moeten die mensen daar weghalen aan de grens en in veiligheid brengen. De Europese Unie wil deze migranten niet. Er zijn daar vrouwen en kinderen die onderdak nodig hebben. Ik kan niet nog meer doden aan de grens verdragen." Zijn hoop zal ijdel blijken, dat realiseert hij zich ook wel. Dan verontschuldigt hij zich. "Ik moet patiënten gaan helpen."