Overheid moet veel meer doen met kunstmatige intelligentie, vindt adviesraad WRR
Nederland is niet goed voorbereid op de grote veranderingen die kunstmatige intelligentie (AI) met zich meebrengt en de overheid moet daarom flink aan de bak om de boot niet te missen. Dat is de belangrijkste boodschap die de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) meegeeft in een door het kabinet gevraagd advies dat vandaag is gepubliceerd. "Anders is er niet alleen het risico dat kansen worden gemist, maar ook dat de samenleving opgescheept wordt met een technologie die onze belangen niet dient."
Kunstmatige intelligentie wordt nu al op veel plekken toegepast, bijvoorbeeld bij zelfrijdende auto's, gezichts- en spraakherkenning op telefoons, aankoop- of kijkaanbevelingen, fraudedetectie, of chatbots van bedrijven. "En dat is nog maar het begin", stelt de WRR. "Het is urgent dat de overheid een visie ontwikkelt op onze digitale leefwereld."
De WRR ziet AI als een zogenoemde systeemtechnologie die ons leven fundamenteel gaat veranderen, zoals de komst van elektriciteit, de verbrandingsmotor en de computer dat eerder deden. "Welke publieke waarden door AI worden geraakt en op welke wijze, valt onmogelijk vooraf te bepalen. Wel is duidelijk dat de rol van de overheid zal groeien naarmate AI verder ingebed raakt in de samenleving."
Dat toekomstbeeld vereist grote betrokkenheid van de overheid, vindt de raad. Die zou in de eerste plaats een realistisch beeld van AI moeten geven: het is niet iets om bang voor te zijn, maar ook niet de oplossing voor alles. Ook moet de overheid onder meer investeren in infrastructuur en scholing, maatschappelijke organisaties bij AI betrekken, (het gebruik van) AI reguleren en een soort AI-diplomatie opzetten, waarin wordt samengewerkt met andere landen.
Om al deze punten aan te pakken zou de overheid er volgens de WRR goed aan doen om een AI-coördinatiecentrum op te richten, met een eigen ministeriële onderraad. "Door nu in actie te komen kan Nederland de vruchten plukken van AI - de elektriciteit van de 21e eeuw."
Honderden miljoenen voor AI
Het is niet zo dat de overheid nu helemaal niets doet op AI-gebied. In oktober 2019 werd de ambitie uitgesproken om 2 miljard euro vrij te maken voor investeringen in kunstmatige intelligentie. "Kern van het Nederlandse AI-beleid is om de maatschappelijke en economische kansen van AI te verzilveren, en de publieke belangen bij AI te borgen", schreef toenmalig minister Kaag eind mei nog aan de Tweede Kamer.
Een maand eerder kreeg de Nederlandse AI-coalitie, een publiek-private samenwerking, 276 miljoen toegewezen uit het Nationaal Groeifonds. Daarmee willen de betrokken partijen "Nederland in de internationale kopgroep van landen krijgen, zowel op het gebied van maatschappelijke voorwaarden als de economische benutting van AI".
Ook de Europese Commissie ziet AI als een belangrijke ontwikkeling. In april werden daarom nog nieuwe regels gepresenteerd.
