Rutte wil 'actie en uitvoering' plannen • Greta Thunberg pessimistisch over uitkomsten

Koningin Elizabeth roept wereldleiders op 'geschiedenis te schrijven' in Glasgow

Demissionair premier Rutte roept in Glasgow op tot actie en samenwerking

Greta Thunberg is pessimistisch over de uitkomsten van de conferentie

Rutte wil vooral 'actie en uitvoering' van klimaatplannen

Demissionair premier Rutte heeft op de klimaattop in Glasgow opgeroepen tot "actie en uitvoering" van alle klimaatplannen. Hij begon zijn toespraak op de top met het memoreren van de recente overstromingen in Limburg, Duitsland en België.

Die noemde hij "een triest voorbeeld dat de realiteit van vandaag illustreert". De premier vertelde hoe hij het hoge water in de Maas vanaf een dijk bekeek. "Een angstaanjagend gezicht." De wereld moet volgens Rutte "actie, actie, actie" ondernemen om te voorkomen dat de opwarming uitkomt boven de 1,5 graad.

President Biden: 'Geen tijd om achterover te leunen'

"Dit decennium is beslissend", was de boodschap van de Amerikaanse president Biden in zijn toespraak bij de klimaattop. 'Glasgow' moet dienen als startpunt voor een "decennium van ambitie", sprak hij. "Het is moreel en economisch noodzakelijk om klimaatverandering aan te pakken." De bestaande maatregelen zijn volgens hem ontoereikend: "We hebben geen tijd om achterover te leunen."

Volgens Biden is de VS in Glasgow niet alleen terug aan tafel, maar mikt het land ook op een plek aan het hoofd daarvan. Dat was een verwijzing naar zijn voorganger Trump, die zich terugtrok uit het klimaatakkoord van Parijs. Biden zei dat de VS in 2030 zijn uitstoot met 50 procent wil hebben teruggebracht in vergelijking met 2005. Hij beloofde dat het niet bij woorden blijft. In 2050 moet het land klimaatneutraal zijn.

Kort voor zijn speech leek Biden overigens moeite te hebben om wakker te blijven. Op sommige momenten sloot hij secondenlang zijn ogen, zo werd ook gesignaleerd op sociale media.

CNN kiest voor Edinburgh als decor

Op sociale media is heel wat verontwaardiging, verbazing en leedvermaak over een tweet van CNN-presentator Wolf Blitzer. De klimaattop mag dan in Glasgow zijn, CNN lijkt daar geen boodschap aan te hebben en kiest voor de Schotse hoofdstad als uitzendplek.

'Tijd voor actie, genoeg gebakken lucht'

Activisten van Oxfam vinden dat wereldleiders in actie moeten komen. Met "gebakken lucht" dringen we de opwarming van de aarde niet terug, betogen ze buiten het conferentiecentrum in Glasgow. Ze pleiten ervoor meer geld vrij te maken voor klimaatmaatregelen, en arme landen moeten geholpen worden om zich aan te passen.

Ook VN-chef benadrukt belang top: 'Falen staat voor een doodvonnis'

VN-secretaris-generaal Guterres zegt dat de jaren na het akkoord van Parijs de zes warmste in de geschiedenis waren en dat de mensheid op de rand van de afgrond staat. "Of we stoppen het, of het stopt ons", zei hij over klimaatverandering.

Volgens Guterres weten jongeren dat de wereld afstevent op een ramp. "Elk land ziet het. Kleine eilandstaten, en andere kwetsbaren, maken het mee. Voor hen is mislukking geen optie. Falen staat voor een doodvonnis."

De VN-baas zei ook dat landen niet om de vijf jaar met nieuwe klimaatdoelstellingen moeten komen, maar elk jaar. "Totdat het zeker is dat we onder de 1,5 graad opwarming blijven, totdat subsidies voor fossiele brandstoffen ten einde komen, totdat er een prijs betaald moet worden voor uitstoot, totdat kolen niet meer gebruikt worden." Guterres riep rijke landen ook op om hun beloften na te komen om armere landen te helpen om klimaatmaatregelen te financieren.

Johnson: de kinderen van de toekomst zullen over ons oordelen

De Britse premier Johnson is als gastheer de eerste spreker in Glasgow. Hij benadrukte de noodzaak dat de top slaagt door een vergelijking te maken met James Bond. Hij vergeleek de situatie waarin de wereld zich bevindt met een Bond-film waarin 007 een tikkende bom onschadelijk moet maken. De wereld dreigt volgens hem te stikken onder "een deken van CO2". Als we vandaag geen werk maken van de strijd tegen klimaatverandering "zal het morgen te laat zijn voor onze kinderen om dat te doen".

Volgens Johnson wordt de prijs die we betalen met de dag hoger. "De kinderen van de toekomst zullen ons niet vergeven als we niets doen. Ze zullen ons met bitterheid beoordelen, meer nog dan de klimaatactivisten van vandaag dat doen. En ze zullen daarin gelijk hebben."

Johnson zei ook dat hulp nodig is van de private sector. "Wij, in deze ruimte, kunnen honderden miljarden beschikbaar stellen, maar het bedrijfsleven heeft honderden biljoenen en het is nu zaak om samen te werken om onze vrienden te helpen de uitstoot terug te dringen."

Volgens deze journalist was het de meest serieuze toespraak van Johnson ooit:

De top is van start gegaan

Met een klein half uur vertraging is rond 13.30 uur de top officieel van start gegaan. Voordat premier Johnson het woord nam, klonk in Glasgow het geluid van een doedelzak.

Dat er enige vertraging was, had waarschijnlijk alles te maken met de lange rijen die kort voor 13.00 uur nog buiten stonden, zoals te zien op deze beelden:

Rutte hamert op daden

Demissionair premier Rutte sprak kort voor het begin van de top met verslaggever Henrik-Willem Hofs. Hij toonde zich gematigd optimistisch over de kans van de slagen van de top. Volgens hem kunnen ze in Glasgow nog wat leren van de ervaringen in Nederland:

Openingsceremonie komt eraan, grote drukte bij de ingang

De opening zou om 13.00 uur beginnen, maar de vraag is of iedereen al binnen is. Buiten stonden lange rijen en mensen moesten lang wachten voor ze naar binnen konden. NOS-klimaatredacteur Heleen Ekker kan erover meepraten: "De rij was enorm en de beveiliging streng. Ik werd gefouilleerd en moest m'n schoenen uitdoen. Er zijn bij de beveiliging ook van die poortjes waar je doorheen moet en je tas wordt gescand, net als op Schiphol. Gelukkig waren we net op tijd binnen, voor de openingsceremonie begon."

Ook NOS-verslaggever Henrik-Willem Hofs is inmiddels binnen. Ook hij had grote moeite om op tijd binnen te komen. "Het was licht chaotisch, en behalve dat mensen mondkapjes dragen is er eigenlijk niet zo heel veel van corona te merken. Er zijn misschien iets minder mensen dan op 'normale' toppen, maar vanochtend was het heel erg druk."

De openingsceremonie kan straks via deze link worden gevolgd.

Wat brengt de dag vandaag, en daarna?

De laatste uren zijn steeds meer wereldleiders aangekomen in Glasgow, een aantal van hen mag vanmiddag gelijk speechen. Maar eerst is de openingsceremonie om 12.00 uur lokale tijd, in Nederland is het dan een uur later. Wereldleiders worden daarna welkom geheten door de voorzitter van de top, de Britse Conservatieve politicus Alok Sharma.

Halverwege de middag is het woord aan de politici die vanuit de hele wereld zijn aangekomen in de Schotse stad. Onder anderen de Franse president Macron, president Joko Widodo van Indonesië, EU-leider Von der Leyen, de Duitse bondskanselier Merkel, de Amerikaanse president Biden en de Indiase premier Modi krijgen spreektijd. Ook premier Rutte is in Glasgow, zijn verklaring is gepland voor het tweede deel van de middag.

Opvallende afwezigen zijn de Chinese president Xi Jinping en de Russische president Poetin. De eerste heeft zijn land sinds de coronapandemie niet verlaten, en Poetin heeft een boodschap opgenomen.

Top duurt ten minste tot en met 12 november

Doel van de top is om te bekijken hoe de wereld de opwarming van de aarde kan beperken tot "ruim onder de twee graden", en liefst onder de 1,5 graad, zoals zes jaar geleden afgesproken bij de klimaattop van Parijs. Duidelijk is al dat de klimaatdoelen die landen zich hebben gesteld nu niet voldoende zijn, er moet dus een schep(je) bovenop. In Glasgow draait het om de vraag hoe dat gat gedicht kan worden, én wie het gaat betalen (lees er in dit stuk meer over).

Ook morgen zijn er nog toespraken van wereldleiders, daarna is het tijd voor het echte werk en gaan de regeringsdelegaties met elkaar in gesprek én met elkaar onderhandelen. De wereld is voor die gesprekken verdeeld in groepen, waarbij de EU optreedt als één groep. In week twee schuiven ministers van landen aan en als het meezit volgt op 12 november een slotverklaring. Maar afgaande op voorgaande toppen kan dat ook wel eens een paar dagen later worden.

Ook premier Rutte is gesignaleerd

Flink druk buiten

Terwijl wereldleiders worden ontvangen door de Britse premier Johnson en VN-chef Guterres, loopt de drukte buiten flink op. Volgens getuigen is de rij zeker 200 meter en liep de wachttijd op tot een uur. Onder de wachtenden onder anderen delegatieleden, journalisten en medewerkers van politici die hopen voorgelaten te worden. De wachttijd liep op, zegt verslaggever Henrik-Willem Hofs, ook omdat er maar één ingang was. Sommigen probeerden via de vip-ingang naar binnen te komen, maar die werden teruggestuurd. Bij elkaar zullen er 25.000 mensen bij zijn. Om 12.00 uur lokale tijd (13.00 uur in Nederland) wordt de top geopend door premier Johnson en prins Charles.

Witte Huis: China kan meer doen

Het Witte Huis heeft zich in een verklaring kritisch uitgelaten over China. Dat land moet volgens Washington meer doen tegen klimaatverandering. Peking zou daar prima toe in staat zijn. De top in Glasgow is volgens de Amerikaanse regering ook bedoeld om druk uit te oefenen op landen die te weinig doen, niet alleen China maar ook andere landen.

President Biden zal vandaag in zijn toespraak een "krachtig statement" maken over de Amerikaanse wil om leidend te zijn bij de aanpak van klimaatverandering, aldus de verklaring. Tegelijkertijd tempert Washington de verwachting; ook na de top zullen wereldleiders bij elkaar moeten blijven komen om hun klimaatdoelen te kunnen halen.

Vanavond speciale uitzending van de NOS

Hoe gaat het met de aanpak van klimaatverandering en hoe moet het verder? Die vraag staat vanavond centraal in een speciale uitzending van de NOS. In de rechtstreekse uitzending Het Klimaat: zijn we te laat? uitleg, reportages en bijdragen vanuit de klimaattop in Glasgow. Presentator Winfried Baijens spreekt met onder anderen Diederik Samsom, die medeverantwoordelijk is voor de Europese Green Deal, en omgevingspsycholoog Linda Steg. De uitzending is vanavond op NPO 1, van 20.30 tot 21.35 uur.

Wil je nu alvast meer weten, kijk dan deze video van NOS op 3:

President Erdogan komt niet, 'beveiliging niet op orde'

De Turkse president Erdogan komt niet naar de klimaattop in Glasgow. Hij is van de G20-top in Rome teruggereisd naar Turkije. Hij heeft daarvoor geen verklaring gegeven.

Volgens twee anonieme medewerkers van Erdogan hebben de Britten niet kunnen voldoen aan de veiligheidseisen van de Turken. En er zou onenigheid zijn over de protocollen.

Turkije was vorige maand het laatste G20-land dat het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 ratificeerde. Ankara hield lang de boot af, omdat de regering vond dat Turkije ten onrechte werd gezien als ontwikkeld land, waardoor er volgens het akkoord minder geld beschikbaar is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Gastheer Boris Johnson: 'Het is een minuut voor twaalf'

"Het is wereldwijd een minuut voor twaalf in de strijd tegen klimaatverandering". Dat heeft de Britse premier Johnson gezegd in een interview met de BBC. Hij benadrukte dat wereldleiders hun klimaatambities moeten omzetten in daden.

Johnson is als Britse premier gastheer van klimaattop COP26 in Glasgow. Vandaag worden de wereldleiders verwacht. Hij noemde het een belangrijk doel om hen ervan te overtuigen auto's die rijden op benzine en diesel sneller uit te faseren. Ook de aanpak van ontbossing en steun aan ontwikkelingslanden zijn volgens hem speerpunten.

De premier nam volgens de omroep voor het eerst afstand van een omstreden plan om in eigen land een nieuwe kolenmijn te openen. "Ik ben geen voorstander van meer kolen", zei Johnson, die wel zei dat de lokale autoriteiten er het laatste woord over hebben.

Meeste Nederlanders bezorgd over klimaatverandering, weinig vertrouwen in top

Bijna zeven op de tien Nederlanders (69 procent) maken zich zorgen over de opwarming van de aarde. En bijna zes op de tien (59 procent) maken zich zorgen over de gevolgen van klimaatverandering voor Nederland. Dat blijkt uit een enquête, uitgevoerd door Ipsos in opdracht van de NOS.

Prins Charles: top is 'laatste kans' voor de aarde

De Britse prins Charles heeft wereld- en regeringsleiders in Rome opgeroepen om naar de "wanhopige stemmen" te luisteren van de jongere generatie die de gevolgen van klimaatverandering gaat ondervinden. Hij noemt de klimaattop in Glasgow de "laatste kans" voor de aarde.

Charles was gisteren bij de G20-top in Italië en verwelkomt vandaag de regeringsleiders in Glasgow. De G20-leiders hebben volgens hem een "enorme verantwoordelijkheid" voor de generaties die nog geboren moeten worden. Hij zei verder "eindelijk een verandering van houding ten opzichte van het klimaat" te zien.

Goedemorgen

Welkom in het liveblog over de klimaattop in Glasgow. Het liveblog van gisteren nog even teruglezen, kan hier.