Opnieuw ophokplicht: 'Je ziet de kippen bij bosjes neervallen'
Pluimveehouders in heel Nederland houden hun hart vast, nu er op verschillende plaatsen vogelgriep is geconstateerd. "Het heeft grote impact. Vooral als een bedrijf geruimd wordt, is dat heel emotioneel", zegt pluimveehouder Hans Hazenberg. "Voor veel mensen is het einde bedrijf."
Sinds afgelopen dinsdag geldt een ophokplicht voor pluimvee, nadat op een biologisch bedrijf in Zeewolde het H5N1-type werd aangetroffen, vermoedelijk afkomstig uit poep van wilde vogels. Het bedrijf is geruimd, net als een bedrijf in Barneveld en een besmet vleeskuikenbedrijf in Grootschermer, vlak bij Alkmaar. Ook is er melding gemaakt van meerdere dode en besmette wilde vogels in Noord-Nederland en Duitsland.
Pluimveehouder Janko Postma weet nog goed hoe het in 2018 ging, toen hij te maken kreeg met een vogelgriepuitbraak. "Je zag de kippen bij bosjes neervallen, het gaat heel snel. Je loopt door de stallen om de doden eruit te halen, en als je klaar bent kun je opnieuw een rondje lopen. Dan weet je al hoe laat het is."
Nadat laboratoria hadden bevestigd dat het inderdaad om vogelgriep ging, werd zijn bedrijf in Oldekerk (Groningen) geruimd. "Het licht gaat uit, zodat er rust in de stal is. Ze blazen er CO2 in, dan vallen de dieren heel rustig in slaap. Het zal al met al zo'n 20 minuten duren en dan zijn ze dood. Dan ga je naar binnen en zie je 12.000 kippen die daar dood liggen. Dat vond ik heel akelig, dat doet je wel wat. Daar boer je niet voor, om de kippen zo naar hun eind te brengen."
Ook het bedrijf van Hazenberg in het Friese dorp Abbega, met 63.000 leghennen, werd in 2016 geruimd nadat er vogelgriep was geconstateerd. Zijn stallen waren kort daarvoor vernieuwd met extra voorzieningen om vogelgriep buiten te houden. Het werd een enorme kostenpost. "Alles komt tot stilstand. De geldstroom is weg, niet alles wordt vergoed, de kosten lopen door en je moet weer nieuwe kippen kopen. Wij hebben geluk gehad dat we het financieel hebben gered, want je raakt zo een paar ton achterop."
Nu de ophokplicht terug is, breekt voor veel pluimveehouders weer een onzekere tijd aan. Hazenberg: "Voor collega's die de kippen buiten hebben, betekent de ophokplicht inkomstenderving. De eieren worden afgewaardeerd omdat de dieren binnen zitten, de pluimveehouders krijgen dus minder geld per ei."
Amper vier maanden geleden verviel de vorige ophokplicht voor pluimvee, die zo'n 37 weken heeft geduurd. Het was een tijd waarin elke pluimveehouder "op een eilandje leeft" en nog meer dan gewoonlijk gecontroleerd wordt, weet Hazenberg. "Je stapt nooit zomaar met je schoenen de stal in, dat is uitgesloten. Elke stal heeft eigen beschermende kleding, een was- en douchegelegenheid, bezoek wordt zoveel mogelijk geweerd. De allerhoogste prioriteit is hygiëne."
Innovatie
Om herhaling te voorkomen, ging Hazenberg op zoek naar een manier om het virus buiten de stallen te houden. Hij bedacht een systeem waarbij met windbreekgaas voor de luchtinlaat stofdeeltjes en veertjes met het virus worden geweerd. Uit onderzoek van een dierengezondheidsinstituut blijkt dat dit gaas ruim 90 procent van het virus kan tegenhouden.
Maar het systeem is, tot frustratie van Hazenberg, nog niet breed ingevoerd. "En dat terwijl de kosten van het gaas, zo'n 10.000 euro, in het niet vallen bij de 1,5 miljoen euro die een ruiming kost. Er is een makkelijke oplossing voorhanden, iedereen binnen de pluimveehouderij heeft interesse, maar de regering laat ons zitten. Dat steekt me verschrikkelijk. Het geeft ons het gevoel dat we er alleen voor staan", aldus Hazenberg.
In opdracht van brancheorganisatie Avined en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit onderzoekt de Wageningen University nu of het windbreekgaas inderdaad kan voorkomen dat het virus de stallen binnenkomt. De eerste resultaten worden rond de jaarwisseling verwacht.
