Lega-leider Matteo Salvini voor de rechter wegens 'ontvoering'

• Heleen D'Haens

  correspondent Italië

In de Siciliaanse hoofdstad Palermo begint vandaag het proces tegen Matteo Salvini. De leider van de rechts-populistische partij Lega wordt beschuldigd van ontvoering, omdat hij in 2019 een schip met migranten verbood aan te meren in Lampedusa. Dagenlang dobberde het schip met 147 opvarenden rond op de Middellandse Zee, onder barre omstandigheden.

Volgens het Openbaar Ministerie heeft Salvini, destijds minister van Binnenlandse Zaken, de migranten van hun persoonlijke vrijheid beroofd. Salvini weigerde als minister geregeld verzoeken van schepen om aan te meren. Hij vindt dat hij het Italiaanse volk een dienst bewees door illegale migratie tegen te gaan.

'Met opgeheven hoofd'

Het onderzoek naar de rol van Salvini begon al in 2019, nadat het schip Open Arms door de openbaar aanklager in beslag was genomen en de opvarenden in veiligheid waren gebracht. "Ik een ontvoerder? Alleen al het idee is belachelijk", zei de Lega-leider nadat een rechter had beslist dat er daadwerkelijk een proces zou komen.

Op sociale media schreef Salvini over het proces: "Het verdedigen van het vaderland is de heilige plicht van elke burger. Moet ik ervoor terechtstaan dat ik mijn land heb verdedigd? Ik ga er met geheven hoofd heen, in jullie naam."

Salvini wordt vandaag dus zelf verwacht in de rechtbank. Voor hem staat er veel op het spel: als hij wordt veroordeeld, kan hij tot maximaal vijftien jaar celstraf krijgen. Bovendien zou dat betekenen dat hij uit zijn politieke functies wordt gezet. Hij is op dit moment behalve Lega-leider ook lid van de Italiaanse Senaat.

"Vinden jullie het normaal dat een land de minister van Binnenlandse Zaken voor de rechter sleept, omdat hij doet wat hij tijdens zijn verkiezingscampagne had beloofd?", vroeg Salvini retorisch tijdens een bijeenkomst met Lega-stemmers afgelopen maand.

Salvini zegt dat de Open Arms naar Spanje had kunnen varen of Malta, waar het schip al na enkele dagen de migranten aan land had kunnen brengen. Dat dat niet gebeurd is, is volgens de Lega-leider de schuld van de kapitein.

Het belangrijkste verweer van Salvini en zijn advocaat is dat hij handelde in overleg met het kabinet en in lijn met het regeringsbeleid. Giuseppe Conte, die destijds premier was, bracht daartegen in dat het toekennen van een veilige haven aan schepen de exclusieve bevoegdheid is van de minister van Binnenlandse Zaken.

Politiek gewin

Dat het proces leidt tot een veroordeling, lijkt voorlopig onwaarschijnlijk. In een soortgelijke zaak eerder dit jaar had dezelfde aanklacht geen proces tot gevolg, omdat een andere rechter oordeelde dat de beschuldiging van ontvoering ongegrond was. Dat de rechter in Palermo het proces wel doorzet, is voor Salvini aanleiding om te spreken van een "politiek proces".

Ondanks dat verwijt wordt verwacht dat de politicus het proces zal gebruiken om het thema migratie weer op de kaart te zetten in Italië, omdat hij daarop traditioneel goed scoort bij zijn kiezers.

En Salvini kan wel wat politiek succes gebruiken: de afgelopen maanden lag hij verschillende keren in de clinch met partijgenoten, onder meer over de invoering van de coronapas. Deels als gevolg van die onenigheid scoorde Lega bij de lokale verkiezingen afgelopen maand bijzonder slecht.

Richard Gere

In verschillende zittingen de komende maanden worden tientallen getuigen gehoord, onder wie oud-premier Conte en minister van Buitenlandse Zaken Luigi di Maio. De meest geruchtmakende getuige is de Amerikaanse acteur Richard Gere, die in augustus 2019 op Lampedusa werkte als vrijwilliger. "Ik zal achteraf wel een handtekening vragen", grapte Salvini daarover.

Wanneer er een uitspraak komt, is niet bekend. Wel dat het proces op zijn minst enkele maanden zal duren. Mocht het tot een veroordeling komen, dan heeft Salvini nog twee kansen om daartegen in beroep te gaan.