100-jarige SS-bewaker kamp Sachsenhausen voor de rechter

In Duitsland begint vandaag het proces tegen een 100-jarige voormalige bewaker van concentratiekamp Sachsenhausen. Josef S. wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan 3518 moorden.

Het getal is vastgesteld door de officier van justitie en betreft het minimumaantal mensen dat tussen januari 1942 en februari 1945 in het kamp omkwam. S. werkte in die periode als SS-bewaker in het nazikamp, dat op enkele tientallen kilometers van Berlijn ligt.

Neerschieten krijgsgevangenen

In de aanklacht gaat het onder meer over het neerschieten van Russische krijgsgevangenen in 1942 en het vermoorden van gevangenen met behulp van het gifgas zyklon B. In Sachsenhausen werd in 1943 een gaskamer geïnstalleerd.

"Hij wordt ervan beschuldigd dat hij door zijn werk als bewaker aan deze daden heeft bijgedragen en dat hij wist dat zulke moorden in de kampen plaatsvonden", zegt een woordvoerder van het parket.

In de periode dat S. in het kamp werkte, werden op een dag ruim 70 Nederlandse verzetsstrijders geëxecuteerd. Dat was op 3 mei 1942.

In kamp Sachsenhausen werden tussen 1936 en 1945 meer dan 200.000 mensen vastgehouden. Tienduizenden van hen stierven door honger, ziekte, dwangarbeid, mishandeling en andere oorzaken. Ook werden in het kamp medische experimenten uitgevoerd.

Naast krijgsgevangenen en verzetsstrijders zaten in het kamp onder anderen Joden, Sinti, Roma en homoseksuelen.

Ondanks zijn hoge leeftijd is Josef S. volgens de autoriteiten fit genoeg om terecht te staan. Wel kan de voormalig bewaker maximaal een paar uur per dag aanwezig zijn. Het proces is om praktische redenen in de sporthal van de penitentiaire inrichting in de Oost-Duitse plaats Brandenburg an der Havel.

Slotenmaker

Over het leven van S. na de oorlog is niet veel bekend. Na zijn terugkeer uit gevangenschap in 1947 zou hij een vrij anoniem bestaan hebben geleid als slotenmaker.

Het afgelopen decennium moesten meer kampbewakers uit de Tweede Wereldoorlog alsnog voor de rechter verschijnen. Dat was het gevolg van de uitspraak tegen voormalig SS'er John Demjanjuk, die in 2011 werd veroordeeld tot vijf jaar cel. Tot die tijd achtte de Duitse justitie het onmogelijk om te bewijzen dat SS'ers op lage posities medeplichtig waren aan de nazi-moordmachine.

Op de vlucht

Vorige week donderdag zou een proces van start gaan tegen een 96-jarige vrouw die wordt verdacht van oorlogsmisdaden in nazi-concentratiekamp Stutthof, in het huidige Polen.

Op de ochtend van de eerste procesdag sloeg de vrouw op de vlucht, door vanuit haar ouderentehuis een taxi te nemen naar een metrostation. Nog dezelfde dag werd ze door de politie aangehouden. De eerste zittingsdag in haar proces is uitgesteld tot 19 oktober.