Als ik twee maanden na de fatale overstromingen het dal van de Duitse rivier de Ahr willen bezoeken, lijkt het alsof ik een oorlogsgebied binnenrijd. Afgebroken bruggen, verwoeste spoorrails en heel veel puin. De huizen lijken op levenloze skeletten: allemaal ingestort of onbewoonbaar.
Op nog geen twee uur rijden vanuit Nederland ligt het veertig kilometer lange dal waar weinig meer functioneert. Hier heeft zich een drama afgespeeld waar Duitsland al maanden mee worstelt. Hier alleen al kwamen 133 mensen om, in heel Duitsland zo'n 180. De wederopbouw van dit gebied is één van de grote uitdagingen voor de opvolger van Angela Merkel, die stopt als bondskanselier.
Eindtijd Café
De eerste man die we tegenkomen tussen de puinresten is Ralf. Hij leidt ons rond door wat nog over is van een hotel met bowlingbaan. "Hier helpen we al twee maanden de eigenaren met de opbouw en dat blijven we doen tot in elk geval hun woonhuis weer bewoonbaar is."
Tot die tijd heeft Ralf in de ruïne een soort clandestien café ingericht voor alle hulpverleners. De naam op het handgeschreven uithangbord verraadt de stemming van de mensen die al twee maanden in dit rampgebied rondlopen: Endzeit Klause, zoiets als Eindtijd Café. De ellende wordt afgeblust met bier en braadworst. Want Duitse tradities laten zich er ook hier niet onder krijgen.
De autoriteiten waren slecht voorbereid op de grote overstromingen in meerdere Duitse regio's, die samenhangen met klimaatverandering. Dat onderwerp staat nu richting de Bondsdagverkiezingen van zondag in een klap bovenaan alle politieke agenda's. Maar of dat de mensen in het Ahrdal helpt?
- Nieuwsuur
Verwoesting in het Ahrdal. - Nieuwsuur
Verwoesting in het Ahrdal. - Nieuwsuur
Verwoesting in het Ahrdal.
Hoewel de overheid al weken druk is met het weer aansluiten van gas, water en licht in de getroffen regio's hebben de mensen het gevoel helemaal alleen te staan in hun misère. Bondskanselier Merkel belooft dertig miljard euro voor de wederopbouw, maar Gaby, die de ramp maar net overleefde en haar huis verloor, weet niet hoe en waar ze geld kan krijgen. "Het is hier geen kinderpartijtje maar een rampgebied en wij hebben dringend hulp nodig, veel hulp."
Tijdens onze rondreis zie ik dat de vertrekkende Merkel nog lang niet klaar is met een paar grote klussen. Als gevolg van de klimaatverandering moet de omgang met stijgend water opnieuw worden uitgevonden, maar vooral moeten er grote ingrepen worden gedaan om de opwarming te beperken.
Merkels paradepaardje, de Energiewende, hapert terwijl hij nog niet is afgerond. En nu is ook al de de auto-industrie aan de beurt; het paradepaardje van de Duitse economie.
Autogeur
In Wolfsburg, waar Volkswagen na de tweede wereldoorlog een van de drijvende krachten werd van het Wirtschaftswunder, staat een groep enthousiaste Volkswagenmedewerkers op ons te wachten. Ze willen graag vertellen over hun liefde voor de benzinemotor.
Hermann laat me meegenieten van de geur van zijn oude autootje, dat hem aan zijn jeugd herinnert. "We hebben 700 uur aan het herstel van onze oranje kever gewerkt omdat we hem op de weg willen houden. Maar ondanks de nieuwe onderdelen is de geur gelukkig gebleven."
In Wolfsburg is met Volkswagen de grootste auto-industrie ter wereld gevestigd. Ze kijken er met spanning hoe hun grootste werkgever binnen tien jaar de bouw van diesel- en benzineauto's wil staken om alleen nog elektrische auto's te bouwen. Gaat het concern de radicale omwenteling redden? Koopt de wereld straks massaal de elektrische auto's van Volkswagen, een bedrijf dat zich door gesjoemel met software tientallen miljarden aan boetes op de hals haalde?
De 95-jarige oud-directeur Carl Hahn is overtuigd. Hij rijdt zelf met schwung een kleine elektrische auto en ziet een gouden toekomst. "Na de oorlog zat niemand op onze kever te wachten. Hij werd vernietigend beoordeeld omdat hij lelijk was en de motor op de verkeerde plaats zat. Maar tegen de verwachting in werden we met dat mormel de grootste auto-industrie van de wereld."
Weerstand
Maar of alle Duitsers deze kolossale veranderingen vrijwillig gaan meemaken? In het oosten en zeker in de deelstaat Thüringen is veel weerstand. In alle Oost-Duitse deelstaten stemt rond 25 procent van de mensen op de rechts-populistische AfD. En in Thüringen zijn ze daarmee de grootste oppositiepartij.
Ik loop al dertig jaar in Duitsland rond en heb een van de AfD-leiders, Björn Höcke, al vaak ontmoet. De geheime dienst observeert hem omdat ze bang zijn dat in hem een nieuwe Hitler schuilt. Hij is bij veel burgers geliefd omdat hij 'zaken durft te benoemen'.
Vooral schopt hij tegen heilige huisjes: "Ik wil niet dat Duitsland zich nog langer laat leiden door de schuld voor de Holocaust."
Ik zie de argwaan tegen de overheid en Merkel vooral in het beperkte aantal mensen dat zich spontaan laat vaccineren. Maar wat blijkt bij onze rondreis: met een gratis Thüringer braadworst na de prik laten veel mensen zich nog wel lokken. Ook hier zijn oude tradities, zoals overal in Duitsland, belangrijk.
