Het vaccinatietempo in Nederland ligt hoog. 85 procent van de 18-plussers heeft inmiddels een eerste vaccinatie gekregen en 75 procent is volledig gevaccineerd. Maar sommige regio's blijven achter. Een opvallende verschijning in die lijst is het Zuid-Limburgse Heilust, een wijk in Kerkrade. Daar wil ongeveer 30 procent zich niet laten vaccineren.
In andere regio's waar de vaccinatiegraad laag is, is daar meestal een verklaring voor. Zo wonen in de Biblebelt veel mensen die zich om religieuze redenen niet laten vaccineren. Ook in wijken waar veel mensen met een migratieachtergrond wonen is de vaccinatiegraad laag. Maar in Heilust spelen beide factoren geen grote rol.
Huisarts Donna Lenders maakt zich grote zorgen over de situatie in Kerkrade. "Ik heb net nog de GGD gebeld om door te geven dat een van mijn patiënten is overleden aan corona", vertelt ze. "Een vrouw van 39, niet gevaccineerd. Als ze zich had laten vaccineren, dan was ze niet zo ernstig ziek geworden en was ze er niet aan overleden."
Toch zitten veel Heilustenaren niet op een vaccin te wachten. "Ik vertrouw het niet en er is geen haar op mijn hoofd die eraan denkt om een injectie te laten zetten. Ik ben ook niet te overtuigen", vertelt een van hen:
Volgens huisarts Lenders hebben verspreiders van desinformatie in Kerkrade een vruchtbare bodem gevonden. Meer dan 50 jaar geleden sloten in Heilust de mijnen. Sindsdien kampen inwoners van de wijk met veel armoede, werkeloosheid en arbeidsongeschiktheid.
Wantrouwen tegen de overheid zit er bij veel mensen ingebakken, weet ook zanger en cabaretier Jack Vinders. Hij is geboren en getogen in Heilust. Zelf valt hij niet onder de 30 procent die zich niet wil laten vaccineren, maar hij begrijpt wel waar het sentiment vandaan komt. "Mensen zijn hier trots op Heilust, op Kerkrade. Alles wat van buitenaf komt, en zeker wat van bovenaf komt, dat vertrouwen ze niet meer."
"Heilustenaren zijn prachtige, geweldige mensen die gewoon pech hebben gehad. Als je vader in de WAO had gezeten, dan kwam de zoon vaak ook in de WAO en dat volgde dan weer op naar de volgende generatie. Veel mensen hebben hier het idee dat ze niet gezien worden. Daar word je opstandig van."
Iets aan elkaar vertellen is iets heel anders dan als Rutte het zegt.
Het vertrouwen in elkaar is in Heilust groter dan het vertrouwen in Den Haag. "Mensen zoeken een keer online wat op over corona, krijgen dan via sociale media steeds meer van hetzelfde nieuws door de algoritmes en op een gegeven moment denken ze dat dat de waarheid is", aldus Vinders. "Dat wordt dan het verhaal wat men elkaar vertelt. En iets aan elkaar vertellen is iets heel anders dan dat Rutte het zegt. Rutte heeft zo vaak gelogen, zeggen ze dan, waarom zou hij nu niet liegen?"
Zorgen over herfst
In sommige tuinen in Heilust staan grote borden. "Corona = griep, niet meer of minder. Onze overheid liegt alles bij elkaar." En: "Vaccinatie corona is zelfmoord."
"Heel veel mensen worden hierdoor bevestigd in dat wat ze al dachten", vertelt Vinders. "Ze zeggen tegen mij: je komt er nog wel achter. Ik dacht eerst ook zoals jij, maar nu ben ik slim."
Huisarts Lenders hoopt toch nog wat patiënten te overtuigen zich wel te laten vaccineren. Van de 8200 patiënten die bij haar praktijk zijn aangesloten, hebben ongeveer 2400 zich nog niet gemeld voor een vaccin. Ze is bezorgd dat dit in de herfst voor grote problemen gaat zorgen. "Zoals het nu gaat, gaat het niet lukken", zegt ze.