Rietdekkers schrikken van prijsexplosie: 'Het vervoer is onbetaalbaar geworden'

De rietmarkt heeft te maken met gigantische prijsstijgingen. Jarenlang gebeurde er niks in de sector, behoudens de jaarlijkse prijsverhoging van een paar procent, nu moeten de 340 rietdekkersbedrijven in ons land hun offertes verhogen.

Zo'n 70 procent van het riet dat hier wordt verwerkt, komt namelijk uit China. Riethandelaar Peter van Wincoop uit Putten: "In no time is het containervervoer van riet onbetaalbaar geworden. Ooit was de prijs 1300 dollar per container, nu is dat 18.000 dollar. Extreem gewoon."

Die prijsexplosie leidde eerder dit jaar ook tot minder toevoer van riet. Een paar maanden kwam de aanvoer zelfs helemaal stil te liggen, waardoor sommige rietdekkers met een tekort werden geconfronteerd.

Wachttijden voor klanten liepen op en sommige klanten kregen - door het duurdere vervoer - een herziene, hogere offerte. "Daar zijn de mensen dan niet zo blij mee", erkent Wijnand Koopman van rietdekkersbedrijf Van Dijk uit Putten. "Maar ja, die hogere kosten moet je wel doorberekenen."

Riet populairder

Wat het ook niet eenvoudig maakt is dat riet de afgelopen jaren steeds populairder is geworden. De vraag naar rieten daken neemt toe, zegt de branche zelf. "Het is duurzaam, in de warme zomer houdt het de warmte buiten en in de winter blijft de kou buiten", aldus Koopman.

Hier groeit ook riet, maar toch komt het grootste deel uit China. Koopman: "Tot het begin van deze eeuw kwam het riet inderdaad uit Nederland, Oostenrijk, Duitsland, Turkije. Maar de productie van riet in ons land is volstrekt onvoldoende om aan de vraag te voldoen. En arbeid is hier een stuk duurder, vergeet dat niet."

In 2003 debuteerde China op de markt voor riet. "Ik weet niet hoe ze het voor elkaar kregen, maar in korte tijd werden ze marktleider", aldus Koopman. "Maar de nadelen zien we nu ook: het materiaal moet wel hierheen komen."

Meer bulktransport

Sinds kort heeft de sector iets bedacht om deels onder die hoge transportkosten uit te komen. "Moeilijke tijden vragen om innovatieve oplossingen", dacht Peter van Wincoop van Draadwerken Nederland. "Je kunt maar één ding doen: mouwen opstropen en zoeken naar alternatieven."

Je zou zeggen: koop riet dichter bij huis, maar riet uit Europa heeft niet dezelfde kwaliteit als riet uit China. En dus werd er gezocht naar een andere vorm van transport: rollen riet gaan nu niet in de container, maar in het ruim van een schip. "Bulktransport dus, net zoals ijzererts. Zo houden we de prijs nog een beetje in de hand."

Van Wincoop verwacht niet dat de situatie op de wereldmarkt snel verandert. "We hebben dus nog wel even met die hoge prijzen te maken en we vervoeren voorlopig per bulkschip." De volgende lading komt aan op 21 september, in de haven van Vlissingen.

Volgens schattingen van de Vakfederatie Rietdekkers worden er in ons land jaarlijks zo'n 3000 huizen en boerderijen voorzien van een rieten dak. Hoeveel rietgedekte daken er in totaal in ons land zijn, weet de federatie niet, maar naar schatting gaat het om zo'n 150.000 woningen, boerderijen en bijgebouwen.

En niet alleen oude gebouwen of boerderijen worden met riet bedekt. Ook nieuwe woningen krijgen een rieten dak, zoals huizen in de grootschalige nieuwbouwwijk De Blaricummermeent in Blaricum.

Geen hoogtevrees hebben

In de rietsector zijn momenteel zo'n 1200 mensen werkzaam. "De uitdaging van onze branche is om jonge mensen te vinden die dit werk willen doen", zegt Joost Kreuger namens de Vakfederatie Rietdekkers. "Rietdekken ziet er fantastisch uit, een prachtig ambacht. Maar het is lichamelijk zwaar werk. Je moet van het buitenleven houden, geen hoogtevrees hebben. En je moet van aanpakken weten."

De jeugd kiest volgens hem tegenwoordig sneller voor een beroep achter de computer of een beroep waar makkelijker geld mee te verdienen is.

Wim van Nijhuis heeft in Ermelo een boerderij uit 1611. Die krijgt momenteel een nieuw rieten dak. "Als je op zo'n boerderij dakpannen doet... dat ziet er niet uit. Moet je niet doen. Dat zou zunde wezen, zoals ze hier zeggen. Het kost een paar centen, maar dan heb je ook wat."

Hij laat zich niet gek maken door verhalen over brand en blikseminslag. "Je kunt je overal druk over maken, hè. Natuurlijk kan er wat gebeuren, maar ik maak me er geen zorgen over. 's Zomers is het hartstikke koel, heerlijk gewoon."

Volgens Van Wincoop zijn er genoeg onderzoeken gedaan naar het brandgevaar: "Voor brand moet er lucht bij kunnen komen. Riet wordt tegenwoordig strak bij elkaar gebonden. Als er geen zuurstof bij komt, brandt het heel moeilijk. Brandgevaar zien we vooral nog bij oudere gebouwen, waar aan de binnenkant geen platen zitten. Bij zo'n oude dakconstructie kan wel lucht komen. Tegenwoordig schroeven we alles op platen."