Op het internationale vliegveld van Kabul proberen duizenden mensen het land te ontvluchten voor de Taliban. Hordes mensen zijn het asfalt van de landingsbaan opgerend in een poging aan boord van een evacuatievlucht te raken. Volgens getuigen zijn er zeker vijf doden gevallen. NAVO-troepen vuren waarschuwingsschoten af.
Een tolk die gewerkt heeft voor het Nederlandse leger zegt dat er twee Talibanstrijders voor de ingangspoorten zijn neergeschoten. "Hun lichamen liggen nog voor het hek", schrijft hij in een appje. De man wil anoniem blijven; hij vreest dat de Taliban wraak zullen nemen op hem en zijn gezin, omdat hij heeft samengewerkt met wat zij zien als de vijand.
Volgens het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken vertrekken momenteel geen evacuatievluchten meer, omdat de landingsbaan wordt geblokkeerd. Dit bericht kwam om 12.00 Nederlandse tijd binnen. Het is onduidelijk of het nog steeds actueel is.
Taliban op het vliegveld
Strijders van de Taliban hebben de controle overgenomen aan de commerciële kant van het vliegveld. Volgens de Afghaanse luchtvaartautoriteit is daar al het vliegverkeer geschrapt. Aan de militaire kant van het vliegveld, die wordt bewaakt door NAVO-troepen, waren tot voor kort de evacuaties in volle gang.
Op sociale media staan video's van Afghanen die meerennen met vertrekkende militaire vliegtuigen. In deze video is te zien dat mensen zich vastklampen aan een transportvliegtuig van het leger van de Verenigde Staten:
Op foto's is te zien dat mensen over het hek rondom het vliegveld klimmen. Ook bij de toegangshekken dringen Afghanen om de landingsbaan op te raken. Volgens ooggetuigen gebruiken Amerikaanse militairen traangas om de menigte uit elkaar te drijven, ook worden er waarschuwingsschoten gelost.
'Lichamen voor het hek'
De tolk staat vast voor de ingang, maar hoopt dat hij toch mee kan op een evacuatievlucht. Eerder vandaag zei demissionair minister-president Rutte dat de regering er alles aan doet om ambassadepersoneel, tolken en "anderen die onze bescherming verdienen" weg te halen uit het land.
Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken gaat het zeker om honderden mensen. Dat zijn tolken met gezin, lokaal ambassadepersoneel, ambassademedewerkers en Nederlanders die nog in Kabul zitten.
Er is een militair vliegtuig onderweg om deze groep mensen te evacueren, zegt demissionair minister van Defensie Ank Bijleveld op Twitter. Meerdere van deze vluchten zijn gepland.
Ik ben er heel erg dankbaar dat ik geëvacueerd ben.
Nederlander Isabelle Langerak is het afgelopen nacht gelukt om Kabul te verlaten. Ze kon mee met een Britse evacuatievlucht, omdat hulporganisatie Afghanaid waarvoor ze werkt is opgericht in het Verenigd Koninkrijk. "Ik ben er heel erg dankbaar voor dat het gelukt is."
Ze vloog vanaf de kant van de luchthaven waar de militaire toestellen af en aan vliegen voor evacuaties. Daar was de situatie volgens haar destijds nog onder controle. "Maar aan de andere kant is het complete chaos. Heel veel mensen willen het land uit, maar er is geen controle over het vliegveld."
Louis Marijnissen heeft vliegtickets uit Kabul voor het einde van de maand, maar probeert samen met collega's nu ook weg te komen. De Nederlander werkt voor de hulporganisatie Johanniter International Assistance.
'Vrij kalm in de stad'
"Niemand had verwacht dat het zo snel zou gaan", zegt hij via de telefoon vanuit Kabul. Volgens Marijnissen is het in de stad nu vrij kalm en gebruiken de Taliban voor zover hij kan zien geen geweld. "Tot toe heeft iedereen zich wel aan de bevelen van de leiders gehouden. Talibanstrijders lijken geen wraak te nemen op de bevolking."
Veel winkels zijn dicht, net als alle ministeries, zegt Marijnissen. "Het is rustig en we wachten nu allemaal op een statement van de Taliban."
De hulpverlener hoopt met de evacuatievlucht van de Nederlandse overheid te kunnen vertrekken, maar weet dat het chaos is op het vliegveld. Ook moet hij daar nog zien te komen; het vliegveld is zo'n anderhalve kilometer verderop. Marijnissen weet niet hoeveel checkpoints er onderweg zijn. "En hoe Talibanstrijders daar zullen reageren, weten we ook niet."
Na 20 jaar is Afghanistan terug bij af. NOS op 3 dook in de geschiedenis van het land:
