Geen plofkip meer in de supermarkt: wat betekent deze stap?
In 2023 is de plofkip definitief uit de versschappen van de supermarkt verbannen; Boni heeft vandaag als laatste grote supermarktketen gezegd te stoppen met de verkoop van de keurmerkloze kip. Eerder maakten andere grote supermarkten, zoals Albert Heijn en Jumbo, al bekend dat ze alleen nog kip met het Beter Leven keurmerk verkopen.
Actiegroep Wakker Dier en de Dierenbescherming spreken van "een mijlpaal" en een "historisch besluit". Pluimveehouders voorzien echter ook obstakels. Wat betekent de omschakeling van de plofkip naar de kip met minimaal één Beter Leven-ster voor de dieren, de boeren, het milieu en je portemonnee?
De kippen leven langer en hebben meer ruimte
Tussen het leven van een plofkip en een kip met een keurmerk zitten grote verschillen. Kippen met het keurmerk van de Dierenbescherming zijn van een langzamer groeiend ras dan de plofkippen: voordat ze worden geslacht, leven ze ongeveer acht tot negen weken, in plaats van zes weken. In deze weken leven de dieren in stallen met meer ruimte: in plaats van twintig kippen per vierkante meter, worden bij de kippen met één ster twaalf dieren per vierkante meter gehouden.
Daarnaast hebben ze een stuk overdekte uitloop. "Dat is een soort serre, dus een wat afgeschermde omgeving", zegt Anne Hilhorst, campagneleider bij Wakker Dier. "Maar ze lopen nog niet vrij in de wei. De kippen met twee sterren komen wel echt buiten."
Maar de omslag van de supermarkten betekent niet het einde van de plofkip in Nederland. Een groot deel van het kippenvlees belandt niet in de supermarkten, maar wordt verkocht in groothandels, de horeca, markten of slagerijen. Daarnaast wordt een groot deel naar het buitenland geëxporteerd: 70 procent, volgens Wakker Dier.
Wat betreft dierenwelzijn is er inderdaad nog winst te behalen in bijvoorbeeld fastfoodrestaurants, zegt woordvoerder Niels Dorland van de Dierenbescherming. "Maar het besluit van de supermarkten noemen we toch historisch." Volgens de dierenwelzijnsorganisatie zal het besluit ertoe leiden dat ongeveer 100 miljoen kippen per jaar het keurmerk gaan krijgen. "We vergelijken het met de eerdere stappen om legbatterijen te verbieden of de kalveren uit kisten te halen."
De boeren moeten hun stallen aanpassen
Een deel van de kippen in Nederland profiteert dus. Toch vergt de stap volgens de Nederlandse Vakbond Pluimveehouderij flinke aanpassingen voor boeren. Voor Boni namen Albert Heijn, Lidl, Jumbo, Plus, Aldi, Picnic, Coop, Dirk, Vomar, MCD, Boon's Markt, DekaMarkt, SPAR en Hoogvliet al dezelfde stap. Volgens de vakbond zal daardoor 80 tot 90 procent van de kippenboeren voor 2023 hun stallen moeten aanpassen
Ze moeten, bijvoorbeeld een overdekte buitenruimte creëren. Ook zou de CO2-uitstoot omhooggaan, zegt Bart-Jan Oplaat, voorzitter van de vakbond. "De dieren leven langer, eten meer, en hebben per dier meer verwarming nodig omdat er minder per vierkante meter leven."
Volgens de vakbond kunnen boeren in moeilijkheden kunnen komen bij het aanvragen van vergunningen. "Het is niet te filmen dat alle supermarkten tegelijk overgaan", zegt hij. "De timing is ook nog beroerd, omdat we nog vastzitten in de stikstofcrisis. De boer is van goede wil, maar wordt van alle kanten tegengewerkt door de overheid."
Wat de keurmerkkippen voor de stikstofuitstoot betekenen, is nog onbekend, zegt ook de Nederlandse Vakbond Pluimveehouderij. Daar is geen onderzoek naar gedaan. Wakker Dier denkt dat ze geen grote rol gaan spelen: "In het stikstofdossier gaat het voornamelijk over koeien. Kippen spelen een marginale rol."
Prijs omhoog
De kip wordt wel wat duurder, denken de vakbond, Wakker Dier en de Dierenbescherming. "Van een stijging van 50 procent zou ik niet raar opkijken", zegt de voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouderij. De Dierenbescherming stelt daartegenover dat vlees in Nederland al "bizar" goedkoop is. "Mensen moeten wennen dat je er een eerlijke en nette prijs voor betaalt. En dat de boer verdient wat hem toekomt."
Ligt de oplossing in met z'n allen minder kippen eten? "De harde werkelijkheid is dat Nederlanders steeds meer vlees eten", zegt Oplaat. "En bij een groeiende wereldbevolking zal de vraag nog meer stijgen."
Maar in het minder vlees eten ligt zeker een deel van de oplossing, denkt zowel Wakker Dier als de Dierenbescherming. "Het is belangrijk dat we minder vlees eten", zegt Hilhorst. "Ik hoop dat de kip een wat bijzonderder product wordt, dat we in mindere mate gaan eten."
