Coen Nij Bijvank en Saskia Dekkers
Coen Nij Bijvank en Saskia Dekkers
Als er één land in Europa is dat vijandig staat ten opzichte van Rusland, dan is het Polen. In die sluimerende strijd gaat de Poolse regering zelfs zo ver dat ze dwars door een beschermd natuurgebied een kanaal graven.
Een zinloos project, of een noodzakelijke stap? De Polen zijn het er zelf niet over eens.
Als je een blik werpt op de landkaart lijkt het aanleggen van het kanaal niet meer dan logisch. Schepen die vanuit de Oostzee naar het stadje Elblag willen varen, kunnen straks Russische wateren vermijden. Bovendien wordt met de korte vaargeul ook nog eens een relatief lange vaarroute afgesneden:
"Dit is historisch", zegt Jacek Kosciuch, woordvoerder van het bouwproject. "Het is de eerste keer in de moderne geschiedenis dat we een connectie krijgen met de Oostzee en de Wisla Delta."
Milieuorganisaties zijn iets minder enthousiast over het twee kilometer lange kanaal. "Het is vreselijk wat ze met ons prachtige schiereiland hebben gedaan", zegt actievoerder Barbara Dobrzyniecka. "Ze hebben het verminkt voor twee idiote bruggen en een ondiepe geul, waar geen groot schip kan varen."
De nukken van Poetin
De regering hoont de protesten weg en noemt de actievoerders Russische handlangers. Voor de regering is het kanaal een prestigeproject.
Sinds de val van het communisme staan Polen en Rusland vijandig tegenover elkaar. Polen koestert de onafhankelijkheid en trad toe tot de NAVO en de Europese Unie. Alles wat riekt naar Russische invloed, daar wil het land vanaf. Ook van varen door Russische wateren en alle bureaucratie die daar bij hoort.
"We moesten altijd vechten tegen de Russische regels", zegt Kosciuch. "Met deze vrije doorgang tot de Wisla Delta en de belangrijkste haven Elblag, hebben we de Russen niet meer nodig."
Rafal Traks, PiS-raadslid in Elblag: "Straks zijn we niet meer afhankelijk van beslissingen van de Russische president, van zijn nukken en hoe hij wil dat het eraan toegaat."
De Poolse staatsmedia bejubelen het project. Zelfs toeristen willen het project graag zien. Een groep bezoekers gaat in discussie met de milieuactivisten die we spreken:
Het project lijkt vooral een symbolische middelvinger naar Rusland. Want hoe belangrijk is de haven van Elblag helemaal? De kade is er nu meestal vrijwel verlaten.
Voor het dwarszitten van de Russen is het kanaal ook niet geschikt, zegt een groep Poolse generaals. De zeearm is veel te ondiep voor belangrijke schepen. "Strategisch zinloos", is hun oordeel.
"Dat kanaal heeft helemaal geen nut", zegt Miroslaw Rózanski. Toen hij commandant der Strijdkrachten was, werd van hem gevraagd een positief rapport op te stellen over het kanaal. Dat weigerde hij: "Ik moest bewijzen dat het kanaal nodig is voor de nationale veiligheid. Dat was een van de redenen dat ik uit het leger vertrok."
'Kletspraat'
Maar in de bouwput geloven ze de regering: Russen moet je koste wat het kost uit de weg gaan. Kosciuch: "Ze zijn onbetrouwbaar, onvoorspelbaar. Er zijn veel plekken in de wereld waar de Russen problemen veroorzaken."
De actievoerders zien het project, waarvan de kosten op een half miljard euro worden geschat, als pure symboolpolitiek. "Het enige waar het toe dient is om mensen in kletspraat te laten geloven. Wat kan Poetin dit kanaal schelen? We bestaan niet eens voor Poetin."