Onderzoek in VS naar kostscholen: 'Ook hier zijn kinderen verdwenen'
"Er was geen keuze. De kinderen werden meegenomen en verloren hun identiteit. Ze kregen een andere naam en verdwenen." Rosalie Talahongva zat op de Phoenix Indian School, een voormalige kostschool voor inheemse kinderen in de hoofdstad van Arizona. Ze is nu beheerder van het bezoekerscentrum in een gebouw van haar vroegere school, en vertelt er verhalen van een onverwerkt verleden.
Minder makkelijk praat ze over de vondsten die de afgelopen maanden zijn gedaan in Canada. Op het terrein van drie voormalige internaten werden in totaal meer dan duizend naamloze graven blootgelegd. Het heeft de geschiedenis van de kostscholen voor inheemse kinderen in heel het Noord-Amerikaanse continent op scherp gezet.
Ook de Amerikaanse regering kondigde een onderzoek aan naar de oude kostscholen. Minister Haaland van Binnenlandse Zaken, zelf Native American, wil net als in Canada gaan vaststellen waar mogelijk verborgen begraafplaatsen zijn op de oude kostschoolterreinen. Het systeem van internaten voor inheemse kinderen was in de Verenigde Staten lange tijd vrijwel identiek aan dat in Canada.
"In dit gebouw zaten vroeger klaslokalen, hiernaast was de eetzaal", vertelt Talahongva terwijl ze richting een kleine expositieruimte loopt die in haar gebouw is ingericht. Er staan vitrinekasten met jaarboeken uit de jaren 60 en 70 en er hangen klassenfoto's aan de muur uit het begin van de 20e eeuw. De gezichtjes zijn overduidelijk van oorspronkelijke bewoners van Amerika, maar de kinderen zijn in westerse kleding gestoken.
"Hun haar werd hier afgeknipt, ze mochten hun eigen taal niet spreken en hun religies werden verboden." Ze vertelt over de tijd waarin haar oma op de school zat, rond 1900. "Zij zat hier twaalf jaar lang en zag in die tijd nooit haar vader en moeder. Mishandeld worden omdat je in je eigen taal sprak, nooit naar huis kunnen, dat was allemaal onderdeel van het leven hier."
De school draaide bijna honderd jaar, van 1891 tot 1990, en was een van de naar schatting 350 van dit soort internaten in de Verenigde Staten. Het doel was wreed en simpel: "Dood de indiaan, behoud de mens", zegt Talahongva. "Dat was de intentie van Amerika's federale overheid. Wij moesten onze identiteit verliezen en opgaan in de westerse beschaving."
Assimilatiepolitiek
Eind mei werden op het terrein van een voormalig internaat in het Canadese Kamloops 215 kinderlichamen gevonden. De graven waren naamloos en de dood van de kinderen is vermoedelijk nooit gedocumenteerd. Canada was in shock, zeker toen bij bodemonderzoek met radarapparatuur op nog twee kostschoolterreinen honderden lichamen werden ontdekt.
Stammen van oorspronkelijke bewoners in Canada waren minder verrast; de verhalen over verdwenen kinderen zijn er bekend. Maar de vondsten roepen wel de vraag op wat Canada nog te wachten staat. Op tientallen voormalige schoolterreinen wordt nog bodemonderzoek gedaan.
"Voor het eerst in de geschiedenis heeft Amerika een minister van inheemse afkomst," zei minister Haaland in een reactie op de vondsten in Canada. "Mijn eigen voorouders ondergingen de assimilatiepolitiek die werd uitgevoerd door het ministerie dat ik nu onder mij heb. Het ministerie dat probeerde onze cultuur, onze taal en onze mensen uit te roeien."
De volle omvang vaststellen
Haaland noemde het onderzoek dat gaat komen moeilijk en pijnlijk. "Nog nooit is alle beschikbare documentatie over het kostschoolprogramma bij elkaar gebracht en geanalyseerd om de volle omvang ervan vast te stellen, en de blijvende gevolgen." Maar de Amerikaanse regering wil dit doen, omdat nog altijd niet alle wonden geheeld zijn, zei Haaland.
Rosalie Talahongva is het daarmee eens, maar met twijfel in haar stem. De schok over de vondsten in Canada en het idee dat ook op de Phoenix Indian School een onderzoek komt, is nog immens. "Dit is heel moeilijk. Want straks doe je inderdaad ook hier een ontdekking, maar dan begint het pas. Wie zijn deze kinderen, bij welke stam horen ze? Dat zijn hele ingewikkelde vragen die mogelijk niet te beantwoorden zijn."
Over de mogelijke betekenis van deze vondsten is Talahongva wel beslist. Dit kan een moment worden waarop het ware verhaal van Amerika's oorspronkelijke bewoners verteld gaat worden, zegt ze. "Als er echt begrip komt in de samenleving over wie wij zijn, over de trauma's die wij met ons meedragen, als die geschiedenis verteld en onderwezen kan worden, dan kan het proces van herstel echt beginnen."