Maand na wapenstilstand nog dagelijks onrustig in Israël en Palestijnse gebieden

Bijna een maand geleden bereikten Israël en Hamas een wapenstilstand. Maar aan de relatieve rust die daarop volgde lijkt deze week alweer een eind gekomen. Brandballonnen van Hamas werden beantwoord met bombardementen op Gaza. Sinds het aantreden van de nieuwe Israëlische regering lopen de spanningen weer op.

Dinsdagochtend braken de eerste branden uit in het zuiden van Israël. Ze werden veroorzaakt door brandballonnen, opgelaten door de Palestijnse militante organisatie Hamas. Het was bedoeld als protest tegen een vlaggenmars door de straten van Oost-Jeruzalem. "Hamas had Israël al langer gewaarschuwd dat die mars niet onbeantwoord zou blijven", zegt Ties Brock, correspondent voor Israël en de Palestijnse gebieden. "Daarom voelden ze zich die ochtend waarschijnlijk genoodzaakt om zich te laten gelden."

Brandballonnen

"De ballonnen zijn een veelgebruikte tactiek. Ze veroorzaken vaak branden in de natuur of in landbouwgebieden, meestal vallen er geen slachtoffers", legt Brock uit. "Israël slaat dan ook niet altijd even hard terug. Daarom kiest Hamas soms voor de ballonnen in plaats van raketten."

De brandballonnen die Hamas gebruikt zijn eigenlijk gewone gekleurde ballonnen. Ze worden gevuld met helium of hete lucht en vastgebonden aan bijvoorbeeld molotovcocktails of brandende lonten. De ballonnen worden opgelaten in Gaza en door de wind naar Israëlisch gebied geblazen. Als ze daar neerkomen veroorzaken ze kleine explosies en brandjes. Hieruit kunnen grote branden ontstaan in de vaak droge natuur.

De afgelopen week zijn verschillende foto's en video's verschenen, waarin te zien is hoe de ballonnen worden opgelaten:

De directe aanleiding van de escalatie met brandballonnen en nieuwe bombardementen is de vlaggenmars van ultranationalistische Israëliërs. Eigenlijk zou de optocht plaatsvinden op 10 mei, toen Israël zoals ieder jaar vierde dat Oost-Jeruzalem in 1967 door Israëlische troepen werd veroverd. Maar de vorige premier, Benjamin Netanyahu, stelde de mars uit vanwege de gespannen situatie van dat moment.

Vlaggenmars

De nieuwe premier, Naftali Bennett, besloot direct na zijn aantreden het omstreden evenement door te laten gaan. De mars ging door Oost-Jeruzalem, dat door de internationale gemeenschap wordt gezien als bezet Palestijns gebied. Er werden leuzen geroepen als 'Dood aan de Arabieren'. Palestijnen zagen de mars als een provocatie.

Correspondent Ties Brock deed verslag van de mars:

De vlaggenmars is misschien de directe aanleiding van de nieuwe spanningen, maar er is veel meer aan de hand. Voor Naftali Bennett is het zijn eerste week als premier. Hij is een coalitie aangegaan met midden- en linkse partijen, en zelfs met een Arabische partij. Daar is een deel van zijn rechts-nationalistische achterban niet blij mee.

"Aan hen wil hij laten zien dat hij de aanvallen met de brandballonnen niet zomaar laat gebeuren", zegt Brock. "Dat hij ondanks de samenwerking met al die partijen voor de veiligheid van Israël opkomt. Daarom heeft hij weer bombardementen laten uitvoeren op Gaza."

Wederopbouw Gaza

Ondertussen staat Hamas sinds de wapenstilstand onder druk om de schade van de elf dagen durende Israëlische bombardementen te herstellen. Er zijn in de Gazastrook zo'n tweeduizend huizen verwoest, belangrijke infrastructuur is vernield en elektriciteitscentrales zijn buiten werking gesteld. De wederopbouw komt maar langzaam op gang.

De afgelopen jaren heeft Qatar miljoenen dollars naar Gaza gestuurd. Die geldstroom wordt nu door Israël tegengehouden. Hamas zegt het geld nodig te hebben voor de wederopbouw, maar volgens Israël wordt het gebruikt voor wapens.

Niet alleen in Gaza en Israël is de situatie gespannen. Ook op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem is het de afgelopen weken onrustig. Bij de Damascuspoort raakten Palestijnen gewond door het optreden van de Israëlische politie. Volgens de politie gooiden de demonstranten met stenen.

Westelijke Jordaanoever

Wekelijks demonstreren Palestijnen ook op de Westelijke Jordaanoever. Daar loopt het vooral uit de hand in de buurt van Nablus. Volgens Palestijnse media heeft het Israëlische leger daar bij betogingen vijf Palestijnen gedood. De slachtoffers protesteerden tegen het stichten van een illegale Joodse nederzetting op grondgebied van hun dorp. Opnieuw beschuldigen beide partijen elkaar ervan met het geweld te zijn begonnen.

Begin mei hebben Israëlische kolonisten zich in het dorp gevestigd. Het begon met een paar caravans, maar de nederzetting breidt zich steeds verder uit. Voor premier Bennett vormt de gespannen situatie bij Nablus waarschijnlijk alweer de volgende grote uitdaging sinds hij 5 dagen geleden aan zijn nieuwe taak begon.