Hoe tijdelijk is de tijdelijke coronawet? 'Oppassen dat we maatregelen niet normaal gaan vinden'

Het aantal besmettingen daalt en de wereld lijkt weer langzaam op weg naar de situatie van voor de pandemie. Maar de tijdelijke coronawet, waarmee het kabinet maatregelen kan nemen tegen de verspreiding van het virus, is er nog steeds. De vraag rijst: hoelang nog?

De coronawet geldt sinds 1 december 2020 en geldt telkens voor drie maanden. Voor het einde van die periode kan hij worden verlengd, met instemming van de Eerste en Tweede Kamer en na een advies van de gezondheidsraad. Tot nu toe gebeurde dat twee keer: de wet loopt nu tot 1 september.

Woensdagavond zinspeelde minister Hugo de Jonge in Nieuwsuur op een eventuele verlenging van de noodwet.

"Die tijdelijke wet moet niet langer voortduren dan strikt genomen noodzakelijk", zegt hij. "Maar er staan ook dingen in als de quarantaineplicht of het langer kunnen testen bij toegang. Dat kan een reden zijn, zonder daarop vooruit te lopen, om een aantal elementen van die wet overeind te willen houden."

Het is volgens De Jonge ook denkbaar dat we helemaal afscheid nemen van de wet als de cijfers blijven dalen.

Gewenning

Manon Julicher, universitair docent staatsrecht aan de Universiteit Utrecht, vindt het belangrijk dat we waakzaam blijven op een mogelijke verlenging van de wet. Zij waarschuwt voor 'gewenning' aan bepaalde maatregelen.

"De wet heeft als doel het tegengaan van het virus", zegt ze in Nieuwsuur. "Dus op het moment dat het beter lijkt te gaan, kun je gaan afschalen."

Julicher snapt de overweging van De Jonge om de wet eventueel te behouden vanwege de nieuwe elementen die erin zitten, zoals de quarantaineplicht en de vaccinbewijzen. "Tegelijkertijd moet je wel heel erg oppassen dat het wel tijdelijk blijft. Dan heb ik het niet zozeer over de komende drie tot zes maanden. Maar wat gaat er gebeuren op de lange termijn, als we kijken naar over één jaar of twee jaar?"

Ze maakt zich zorgen dat een bepaalde situatie zich gaat normaliseren. "Wie had ooit gedacht dat je het normaal zou vinden dat je anderhalve meter afstand moet houden. En wat gaan we straks doen als we een verkoudheidje hebben? Blijft dat testen? Heeft het een olievlekwerking op andere ziektes?"

Julicher benadrukt dat ze niet denkt dat er slechte bedoelingen achter de wet zitten. "Maar ik denk wel dat je er écht alert op moet blijven."

Van der Staaij: waarom overeind blijven houden?

SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij is sceptisch over de toekomst van de wet. Volgens hem is de wet niet meer nodig als de crisis is bezworen.

"Je moet oppassen dat er straks niet wordt gezegd: er is kans op een uitbraak, dus de wet is nog nodig", zegt hij tegen Nieuwsuur. "Dan zeg ik: nee, wacht even, we hadden speciale wetgeving nodig omdat het een crisissituatie was waarin de zorg overbelast was en we kampten met volle ic's. Dat was een rechtvaardiging voor verdere vrijheidsbeperkingen dan normaal het geval zou zijn."

Hij vindt dat de wet niet overeind hoeft te worden gehouden als de cijfers straks in nog sneller tempo zijn gedaald.

GroenLinks wil ook af van de noodwet, maar wil kijken of het testen overeind kan blijven in een nieuwe, tijdelijke wet. "Het zou natuurlijk kunnen dat er straks een nieuwe mutatie is van het virus en dat je dat wil tegengaan door meer te gaan testen", zegt GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld. "Daarmee willen we voorkomen dat we opnieuw met elkaar in een lockdown gaan, wat wordt geregeld in die noodwet."