Britten bezorgd, hoe gaat het met de Indiase 'delta-variant' in Nederland?

• Rikki Hendriks

De Britten maken zich zorgen over het toenemend aantal coronabesmettingen met de delta-variant, de coronavariant die eerder de Indiase variant werd genoemd. Zo ligt het beruchte R-getal in Groot-Brittannië weer boven de 1, wat betekent dat het aantal besmettingen toeneemt. Moeten we ons ook in Nederland zorgen maken?

De situatie hier is anders, zegt Chantal Reusken, viroloog bij het RIVM. Toch is het volgens haar en andere deskundigen slim om voorzichtig te zijn.

In Nederland zijn tot nu toe slechts dertien besmettingen met de Indiase variant geconstateerd. Maar, zo vertelde directeur Jaap van Dissel van het Centrum voor Infectieziektenbestrijding van het RIVM vorige week aan de Tweede Kamer, er is wel genoeg reden om waakzaam te zijn: deze is namelijk 40 tot 50 procent besmettelijker dan de alpha-variant, die eerder bekendstond als de Britse variant.

Die hogere besmettelijkheid is aanzienlijk, zegt Reusken, maar wel gemeten in het Verenigd Koninkrijk. Of die hogere besmettelijkheid ook in Nederland geldt, is nog niet helemaal duidelijk. Vooralsnog is het aantal besmettingen met de delta-variant in Nederland de afgelopen weken stabiel laag gebleven: het gaat om tussen de 0,1 en 0,3 procent van het aantal besmettingen dat wordt onderzocht.

Kan dat lage aandeel snel veranderen? "Het kan hier ook de dominante variant worden, maar dat is lastig te voorspellen", zegt Reusken. In Denemarken en Duitsland is de situatie vergelijkbaar met Nederland: stabiel laag. "Waarom dat zoveel verschilt met het Verenigd Koninkrijk is nog niet helemaal duidelijk", zegt arts-microbioloog en OMT-lid Marc Bonten in het NOS Radio 1 Journaal.

Vaccins werken na eerste dosis minder goed

Er zijn wel al een paar plausibele verklaringen. Het Verenigd Koninkrijk heeft door het koloniale verleden sterke banden met India. "Dat betekent dat er veel mensen heen en weer reizen", zegt Reusken. Maar ook het feit dat in het VK veel mensen nog maar één dosis van het vaccin hebben gehad, speelt mee. In het land hebben ze besloten om zo veel mogelijk mensen zo snel mogelijk te voorzien van minstens één prik, waardoor er een langere wachttijd tussen de eerste en tweede prik is ontstaan.

Vaccinaties lijken namelijk na één dosis iets minder goed te werken tegen de Indiase variant. Volgens Reusken is de effectiviteit 15 tot 20 procent lager bij de delta-variant dan bij de alpha-variant.

In Nederland zijn de door de Gezondheidsraad geadviseerde intervallen tussen de eerste en tweede vaccinatie aangehouden. Bij twee doses is het verschil in bescherming aanzienlijk kleiner, maar is er nog steeds enig verschil waar te nemen, zei Van Dissel vorige week.

De gevolgen van de variant in de ziekenhuizen in het Verenigd Koninkrijk lijken nog mee te vallen. De ziekenhuisopnames nemen iets toe, zegt Bonten. "Maar dat is niet te vergelijken met de toename van de alpha-variant een paar maanden geleden."

Toch is het wel verstandig om voorzichtig te blijven, zeggen deskundigen. Zo vindt epidemioloog Alma Tostmann (Radboudumc) het tricky dat de Nederlandse regering bij het openingsplan kijkt naar de hoeveelheid mensen met één prik, terwijl dus één dosis vaccin minder goed beschermt tegen de variant. "Als de variant hier meer voet aan de grond krijgt, treft die veel mensen met maar nul of één prik, de variant zou zo kunnen verspreiden."

Immunoloog Huub Savelkoul is daarom ook geen voorstander van het advies in Nederland om maar één prik te halen als je al besmet bent geweest. "Ik denk dat er nog niet genoeg data bekend is om te stellen dat deze mensen dan ook genoeg beschermd zijn tegen deze nieuwe variant."

Betekent de variant nog iets voor onze versoepelingen? "Aan de ene kant is de variant nu natuurlijk minimaal aanwezig", zegt Bonten. "Maar massaal bij elkaar komen is wel een risico. Dat kan die variant een zetje in de rug geven. Dat heeft zeker bij mijn collega's meegespeeld bij de terughoudendheid van het nu snel versoepelen."

Bonten benadrukt dat het goed is om de ontwikkelingen in de gaten houden. "Daarbij moeten we ervoor zorgen dat zo veel mogelijk mensen volledig gevaccineerd zijn en dat mensen zich aan de maatregelen houden die er nu nog zijn. Als we nu doorschieten, lopen we risico op de massale verspreiding van deze variant."