Van Ark herhaalt: mondkapjesdeal met Van Lienden voldeed aan voorwaarden
De medische mondkapjes die opiniemaker en ondernemer Sywert van Lienden verkocht aan het ministerie van VWS hadden een redelijke prijs, waren van voldoende kwaliteit en konden snel geleverd worden. Daarom werd de deal, ter waarde van ruim 100 miljoen euro, gesloten.
Dat antwoordt minister Van Ark voor Medische Zorg op vragen van D66, PvdA, ChristenUnie en JA21. Het kabinet heeft steeds gezegd dat er op het moment dat het contract werd gesloten, in april 2020, een groot tekort was aan persoonlijke beschermingsmiddelen voor zorgpersoneel.
Gisteren onthulde Follow the Money dat Van Lienden ruim 9 miljoen euro overhield aan de import uit China, terwijl hij steeds deed voorkomen dat zijn organisatie Hulptroepen Alliantie werkte zonder winstoogmerk. In werkelijkheid werden de mondkapjes geleverd door het commerciële bedrijf Relief Goods Alliance van Van Lienden en twee zakenpartners. Die maakten beiden zo'n 5 miljoen euro winst.
'Beeld is niet goed'
"Het beeld dat er exorbitante winst gemaakt zou zijn aan een internationale crisis is niet goed", schrijft Van Ark daarover. Maar dat er zaken zijn gedaan met een commercieel bedrijf maakt voor haar niet uit. "Het enige dat namelijk telde was om de zorg in Nederland zo snel mogelijk te voorzien van voldoende, kwalitatief goede mondmaskers."
Van Lienden leverde twee soorten mondkapjes, voor 2,26 euro en 2,78 euro per stuk. De gemiddelde prijs die op dat moment werd gevraagd door aanbieders was tussen de 2,50 euro en 3 euro. Daarmee was de vraagprijs van Van Lienden marktconform, schrijft Van Ark.
Van Lienden: 'om niet-mythe'
Van Lienden zelf heeft inmiddels gereageerd op de brief van Van Ark. Tegen Nieuwsuur noemt hij die een goed begin. Duidelijk is geworden dat de deal in orde was en dat het ministerie heel goed wist dat er zaken gedaan werden met een BV, zegt Van Lienden.
Volgens hem is er een "om niet-mythe" ontstaan over het werken zonder winstoogmerk. Dat gold voor de Hulptroepen, niet voor de BV die hij samen met zijn zakenpartners had opgericht, zegt hij.
CDA-contacten
De Kamerleden stelden ook vragen over de manier waarop Van Lienden zijn politieke contacten inzette voor de deal. Hij schreef mee aan het verkiezingsprogramma van het CDA en kent veel partijprominenten.
Volgens Van Ark benaderde Van Lienden verschillende keren CDA-minister De Jonge en diens politiek assistent om zijn aanbod onder de aandacht te brengen. Maar hij had ook contact met de toenmalige minister voor Medische Zorg Van Rijn (PvdA).
Dat gebeurde in die tijd wel vaker, schrijft Van Ark. "Aanbiedingen werden onder de aandacht gebracht via (ex-) politici van veel partijen, waaronder het CDA." Al die aanbiedingen zijn volgens haar zorgvuldig bekeken en als het kon in behandeling genomen. "Dat maakt dat er geen schijn is van belangenverstrengeling."
LCH zei eerst nee
Opvallend is wel dat het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH), dat de beschermingsmiddelen inkocht en verdeelde, op 15 april 2020 nog aan Van Lienden duidelijk maakte dat er geen gebruik zou worden gemaakt van zijn aanbod. Twee dagen later besloot het ministerie om toch 40 miljoen mondkapjes bij hem te bestellen.
Over de beslissing om de order toch door te laten gaan schrijft Van Ark: "Het streven was om beter te veel dan te weinig in te kopen. Dat was destijds ook een duidelijke wens en opdracht van uw Kamer."
Omdat er uiteindelijk te veel mondkapjes werden ingekocht liggen de 40 miljoen mondkapjes die Van Lienden en zijn zakenpartners leverden nog steeds in de opslag. Als ze uiteindelijk helemaal niet gebruikt kunnen worden in de zorg, zal een deel worden verkocht en zal een deel worden gerecycled, schrijft Van Ark. Ook zal een deel worden gedoneerd aan organisaties als het Armoedefonds en de Voedselbank en aan het buitenland.
