1 september coronaregels voorbij? 'Ik had me niet vastgelegd op deze datum'
"Een heel reëel perspectief" noemde minister De Jonge de verwachting dat we per 1 september van alle coronamaatregelen af zijn. Geen mondkapje meer, geen anderhalve meter afstand houden. Epidemiologen durven zo ver nog niet te gaan.
"Ik snap eerlijk gezegd niet waarom hij zich op deze datum laat vastleggen", zegt hoogleraar klinische epidemiologie Olaf Dekkers. "Het zou waar kunnen zijn, maar ik zou zelf meer voorzichtigheid willen inbouwen."
Veldepidemioloog Amrish Baidjoe valt hem bij: "Praten over het loslaten van basismaatregelen lijkt me prematuur in dit stadium. Er zijn te veel onzekerheden."
"Het is een beetje vroeg om te speculeren, omdat je echt wil kunnen zien hoe het gaat", zei ook epidemioloog Alma Tostmann van het Nijmeegse Radboudumc vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. "Het lijkt me aan het OMT om er concreet advies over te geven wanneer het moment daar is."
'Uit de lucht gegrepen'
Opvallend genoeg wilde OMT-voorzitter Jaap van Dissel een dag voor het interview met De Jonge nog niet speculeren over een eind aan de maatregelen. Het RIVM is voorzichtig optimistisch, maar "je wil een stuk verder zijn met vaccineren voordat je het sein 'brand meester' geeft", zei hij tegen NRC. "Voor het opheffen van de basisregels kan ik nu geen datum noemen, dat zou echt uit de lucht gegrepen zijn."
Het RIVM wil vandaag niet reageren op de uitspraken van de minister.
Baidjoe waarschuwt dat een datum missen contraproductief kan werken, zeker omdat De Jonge eerder al beloftes niet waar kon maken. "Als mensen versoepelingen verwachten en je hen moet teleurstellen, dan brokkelt het draagvlak voor de maatregelen af; dat zagen we iedere keer. Je ondermijnt je geloofwaardigheid."
Minister De Jonge blijft erbij dat het loslaten van coronaregels in september "een reëel scenario" is. Ook al vinden virologen het niet verstandig al data te noemen. Ook De Jonge ziet onzekerheden maar is toch optimistisch:
De Jonge zelf erkende dat er nog een paar belangrijke voorwaarden zijn voordat verlichtingen mogelijk zijn. De vaccinatiegraad moet hoog zijn en nieuwe varianten kunnen roet in het eten gooien. Maar als iedere volwassene die het wil eind augustus volledig gevaccineerd is, dan denkt de minister "dat we dan echt van de meeste maatregelen af zijn".
Dekkers somt nog meer mogelijke problemen op: leveringsproblemen van de vaccins kunnen vertragingen veroorzaken; de vaccins kunnen na verloop van tijd uitwerken; op de langere termijn kan winterweer de verspreiding weer makkelijker maken.
"Het is een politiek statement, geen wetenschappelijk. Hij wil mensen misschien beloven dat het leven weer normaal wordt. Op dit moment is er genoeg goed nieuws: de cijfers gaan de goede kant op, er zijn al versoepelingen. Dan is dit goednieuwsbericht niet nodig."
Testen
De epidemiologen onderstrepen daarnaast dat de terugkeer naar het oude normaal niet in één klap zal gaan. Zo verwacht Tostmann dat het nodig zal blijven veel te testen. "Op het moment dat er in een bepaald gebied dingen gebeuren die je liever niet ziet, wil je het snel kunnen oppikken. De enige manier waarop dat kan, is toch veel te blijven testen."
Baidjoe hoopt dat Nederlanders niet massaal weer op wereldreis gaan en zo onbekende varianten mee terugnemen. "Dat was het scenario van vorig jaar: de ziekenhuizen zijn leeg en mensen gaan weer naar allerlei plekken wereldwijd. Het zou fijn zijn als mensen nog even dichter bij huis blijven, en reizigers steekproefsgewijs getest worden, zodat je zicht houdt op wat mensen terugbrengen."
'Basismaatregelen blijven nodig'
Het zou Dekkers daarnaast niet verbazen als mondkapjes of afstandsmaatregelen nodig blijven op plekken waar grote groepen mensen langere tijd bijeen zijn. Ook het OMT houdt er in zijn advies aan het kabinet expliciet rekening mee dat er in de winter "naast het huidig vaccinatieprogramma (aanvullende) basismaatregelen nodig zullen blijven".
Dekkers vindt het daarom onverstandig dat De Jonge doet voorkomen alsof alle mondkapjes op 1 september de prullenbak in kunnen. "Daarmee verschiet hij het kruit dat misschien een maand later bij een opleving nodig is."
Dekkers wil "een toolbox" die gericht kan worden ingezet als het virus weer dreigt op te laaien. "Het kan zijn dat we een aantal basale maatregelen nodig blijven houden om het virus de baas te blijven deze winter zonder extreme ingrepen te moeten doen."
