Sinds de beruchte topadviseur Dominic Cummings eind vorig jaar brak met de Britse premier Boris Johnson, heeft hij geen mogelijkheid onbenut gelaten om de premier zwart te maken. Met een optreden voor een Britse parlementscommissie vandaag als voorlopig hoogtepunt. Een ongekende situatie, zeggen Britse deskundigen.
Cummings liet zich voor het parlement vernietigend uit over de corona-aanpak van de regering in de begindagen van de pandemie vorig jaar. "De waarheid is dat ministers, topambtenaren en topadviseurs als ik tekort zijn geschoten in wat de bevolking in een crisis als deze van een regering mag verwachten", zei Cummings. "Ik wil alle families van mensen die onnodig stierven, zeggen hoezeer ik de fouten die zijn gemaakt betreur, ook door mij."
"Het is nog nooit eerder gebeurd dat een voormalig adviseur zo gedetailleerd uit de school klapt over hoe de zaken gaan, over een premier die er nog zit", zegt politiek analist Peter Oborne, die ook de biografie van Johnson schreef.
Dat beaamt ook Rafel Behr, journalist en columnist bij The Guardian. "Dat een adviseur die zo dicht bij de premier staat, de relatie zo publiekelijk laat ontploffen, dat is alsof je 10 Downing Street verlaat en vervolgens handgranaten door het raam naar binnen gooit", zegt hij. "Dat is nieuw, maar het is ook onderdeel van de karaktertrekken van deze twee persoonlijkheden."
Cummings geloofwaardig?
Dat Cummings precies weet wat er achter de schermen is gebeurd, staat volgens de deskundigen buiten kijf. "Hij weet het meest van iedereen over wat Johnson heeft gedaan tijdens de pandemie", zegt Oborne. Maar Cummings' geloofwaardigheid staat onder druk.
Cummings was de meesterstrateeg achter de Brexit-strategie van Johnson én achter diens verkiezingsoverwinning. "Hij was de mal waar de persoonlijkheid van Johnson in gegoten werd", zegt Behr. "Hij gaf vorm aan de 'wobbly mess of ideas' die Boris Johnson was."
Veel Britten zien Cummings dan ook als de gewetenloze man achter Boris Johnson. "Cummings geeft er niets om wat mensen van hem vinden. Hij heeft zijn eigen visie, waar hij heel sterk in gelooft, en hij zal er alles aan doen om die uit te voeren", aldus Behr. "Hij was een van de mensen die Johnson zover kon krijgen om een beslissing te maken, en dingen aan te zwengelen."
Zelf coronamaatregelen overtreden
Cummings maakte zichzelf definitief onpopulair toen het land in mei 2020 in lockdown ging, maar hij zelf naar familie reisde in het Noorden van Engeland. Hij maakte daarvoor ook nog een tripje naar een toeristische plek: Barnard Castle.
"Toen dat uitkwam, was zijn verdediging dat zijn ogen een beetje 'gek' voelden vanwege corona. Om te checken of hij wel goed genoeg kon zien om naar zijn familie in het noorden te rijden, was hij eerst naar het kasteel was gereden. Dat is natuurlijk een potsierlijk verhaal, niemand geloofde het", vertelt Behr. "In het land is het bekend geworden als het meest belachelijke, arrogante wat een politicus kan doen."
Ondanks de politieke rel bleef Cummings wel aan als adviseur. In november maakte hij alsnog zijn vertrek bekend, nog voor Johnson hem de deur kon wijzen.
