Staakt-het-vuren Israël en Palestijnen lijkt te naderen, hoe staat het er nu voor?
De geluiden over een aanstaande wapenstilstand tussen Israël en Hamas zijn niet van de lucht. Gisterenavond zei een kopstuk van Hamas dat er binnen één of twee dagen een staakt-het-vuren aan zit te komen. Vanavond komt het Israëlische veiligheidskabinet bijeen om de voorwaarden voor zo'n akkoord te bespreken.
Toch raasden afgelopen nacht opnieuw Israëlische straaljagers over de Gazastrook. Ten minste één Palestijnse vrouw kwam om het leven bij een van de bombardementen. En Israëliërs in het zuiden van het land moesten ook vandaag weer hun schuilkelders in tijdens nieuwe rakettenbarrages uit Gaza.
Vooralsnog gaat het geweld dus door, ook al lijkt de intensiteit van de aanvallen terug te lopen. Toch lijkt een staakt-het-vuren nu dichterbij dan op enig eerder moment sinds de escalatie van de vijandelijkheden, tien dagen geleden. De internationale druk op beide partijen speelt daarbij een belangrijke rol. De Amerikaanse president Joe Biden zegt "een significante deëscalatie" te verwachten.
Humanitaire situatie
De oproep uit het buitenland om het geweld te stoppen, zwol de afgelopen dagen aan, mede omdat de humanitaire situatie in Gaza verder verslechtert. Tienduizenden inwoners zijn hun huizen ontvlucht en er is onder meer een gebrek aan medicijnen, meldt de Verenigde Naties.
Met name de Amerikaanse president Biden heeft stap voor stap de druk op Israël opgevoerd om in de richting van een wapenstilstand te bewegen. Aanvankelijk benadrukte hij in zijn verklaringen het recht van Israël om zich te verdedigen tegen de raketten uit Gaza, later sprak hij zijn steun uit voor een wapenstilstand en gisteren sprak hij iets uit wat bijna een ultimatum leek: hij verwachtte dezelfde dag nog een deëscalatie.
Premier Netanyahu van Israël reageerde kort daarop alsof hij niet erg onder de indruk was. Israël zou "doorgaan totdat de doelen zijn bereikt". Toch melden Israëlische media dat een staakt-het-vuren wel degelijk aanstaande zou zijn, mogelijk al voor het begin van de Joodse rustdag op vrijdagavond.
Vanochtend bleek nog weinig van een staakt-het-vuren waar internationaal voor geijverd wordt:
De grote vraag is nu of Netanyahu zal inschikken, of de confrontatie met Biden opzoekt. Voor de Israëlische premier, tegen wie een corruptiezaak loopt, spelen naast militaire, zeker ook politieke overwegingen een rol. Israël is opnieuw verwikkeld in een moeizaam formatieproces, waarin Netanyahu's tegenstanders proberen een regering samen te stellen.
Zolang het conflict met Hamas doorgaat, lijkt dat een onmogelijke opgave. Netanyahu zou daarmee aan kunnen blijven als demissionair premier.
Confrontatie gezocht
Bovendien zou hij bij zijn rechtse achterban punten kunnen scoren door niet zomaar te luisteren naar een Amerikaanse president. Ook toen president Obama aan het roer stond, zocht Netanyahu herhaaldelijk de confrontatie met het Witte Huis. Daarnaast hoopt hij dat het Israëlische leger nog enkele harde klappen kan toedienen aan Hamas, zodat hij de uitkomst van de strijd als een overwinning kan presenteren.
Wat dat betreft hangt de vlag er bij Hamas anders bij. De beweging, die door onder meer de Verenigde Staten en de Europese Unie als terreurorganisatie wordt gezien, heeft bij een groot deel van de Palestijnse bevolking indruk gemaakt door met raketten niet alleen meermaals Tel Aviv, maar ook de omgeving van Jeruzalem te bereiken, iets dat sinds 2014 niet meer was gebeurd.
Bovendien heeft Hamas zich in de ogen van zijn aanhangers opgeworpen als verdediger van Jeruzalem, door in actie te komen nadat de Israëlische politie honderden Palestijnen verwondde bij confrontaties bij de heilige Al Aqsa-moskee.
Daarmee heeft Hamas de buit al binnen en lijkt een verlenging van het conflict voor de beweging minder interessant dan voor Israël. Volgens berichten koerst Hamas al enige tijd aan op een staakt-het-vuren.
Escalatie op de loer
Tegelijkertijd blijft Hamas loeren op de laatste klap die een daalder waard zou zijn. Daarmee is deze periode, in afwachting van een wapenstilstand, bepaald niet ongevaarlijk. Beide partijen willen met opgeheven hoofd naar de eigen achterban de strijd verlaten. Een escalatie ligt nog steeds op de loer, en daarmee een verlenging van het conflict.
Zelfs als er een wapenstilstand komt, is het gevaar niet geweken. Het verleden wijst uit dat het risico reëel is dat een staakt-het-vuren geschonden wordt. Bovendien is de kans klein dat er na een wapenstilstand ook daadwerkelijk werk gemaakt wordt van een duurzame oplossing voor het conflict tussen Israëliërs en Palestijnen. Maar een staakt-het-vuren zou wel de eerste stap zijn om het acute en brute geweld te beëindigen.
In Den Haag hebben een paar honderd demonstranten een pro-Israël-betoging gehouden. Die was door het CIDI, het Centrum Informatie en Documentatie Israël, georganiseerd.
"We zijn hier met maar één doel: steun betuigen aan Israël, de enige democratie in het Midden-Oosten", sprak Frank van Oordt van Christenen voor Israël.
"We zijn heel bezorgd om de terreur en haat in Israël. Dat wensen we Palestijnen noch Israëliërs toe", zei Hanna Luden van het CIDI.
