Belastingdienst stuurt excuusbrief: 'Ik was echt laaiend toen ik 'm las'

• Linda Wisse

Zo'n 60.000 mensen hebben inmiddels een excuusbrief gekregen van de Belastingdienst omdat zij in de zogenoemde Fraude Signalering Voorziening (FSV) voorkwamen. In dat systeem verzamelde de Belastingdienst signalen van fraude.

Door de excuusbrief (PDF) komen mensen te weten dat ze geregistreerd stonden, velen wisten dat niet. De NOS sprak met mensen die zo'n brief hebben ontvangen.

"Ik was echt laaiend toen ik de brief las", zegt Duygu Akçay. Voor haar kwam de brief als een grote verrassing. "Gelukkig ben ik nooit afhankelijk geweest van de overheid, maar anders was ik blijkbaar de klos."

Ook bij Linda Renkli viel de brief op de mat. Haar man stond geregistreerd. "We snappen niet waarom wij deze brief hebben ontvangen. De belastingen zijn altijd netjes betaald en we maken geen gebruik van de toeslagen", zegt Renkli vol ongeloof.

Bij Esma Bugdayci was er vooral sprake van schaamte. "Ik heb ooit zorg- en huurtoeslag moeten terugbetalen, maar dat heb ik netjes gedaan. Nu heb ik al lange tijd een goede baan met een goed inkomen. En ineens ontvang ik zo'n brief."

Dat mensen in het systeem staan, betekent niet direct dat zij ook als fraudeur worden gezien, laat de Belastingdienst weten: "In FSV werden ook verzoeken geregistreerd van een gemeente of UWV, waarbij het inkomen van iemand werd opgevraagd. De naam Fraude Signalering Voorziening was daarmee dus ongelukkig gekozen."

Veel vragen, weinig antwoorden

De excuusbrieven van de Belastingdienst zijn niet allemaal tegelijk verstuurd, zodat er ruimte is om vragen te beantwoorden. Toch voelen sommige briefontvangers zich ongehoord.

"Ik heb veel vragen gesteld, maar ik kreeg geen duidelijke antwoorden van de Belastingdienst", zegt Akçay. Zo konden ze haar niet vertellen sinds wanneer en waarom ze in het fraudesysteem staat.

De familie Renkli heeft dezelfde ervaring en laat het er niet bij zitten. "Wij gaan hier werk van maken. En dan zijn wij nog niet eens benadeeld, maar puur het feit dat je op zo'n lijst staat is onacceptabel."

Akçay vraagt zich af of haar dubbele nationaliteit een rol speelt: "Het is echt niet oké dat ik de overheid moet wantrouwen. Er zijn al zoveel bewijzen over het kiezen van mensen uit een bepaalde postcodestreek of met een dubbele nationaliteit, dus laat de Belastingdienst maar tegenbewijs leveren dat het nu niet zo is", zegt ze.

Eerder bleek na onderzoek van Trouw en RTL Nieuws dat de Belastingdienst zich schuldig maakte aan etnisch profileren bij het controleren van de aangifte inkomstenbelasting. De Belastingdienst ontkent dat daar in dit geval ook sprake van is geweest. Wel bleek uit onderzoek van accountantskantoor KPMG dat de nationaliteit van mensen soms in het systeem werd vastgelegd.

Verblijfsvergunning afgewezen

Na het ontvangen van de brief gingen bij Lothar Richelieu alle alarmbellen af. Tussen 2012 tot 2020 is de aanvraag voor zijn verblijfsvergunning meerdere malen afgewezen. "De IND heeft ons heel vervelend behandeld. Dan ga je toch nadenken of de IND ook van deze lijst afwist", zegt Richelieu.

De briefontvangers kunnen een verzoek indienen bij de Belastingdienst om te weten te komen welke gegevens in het fraudesysteem stonden. Tot nu toe hebben 95 mensen dat gedaan. Waarom zij waren geregistreerd in het systeem, kan de Belastingdienst nog niet zeggen.

Nadelige gevolgen?

De fiscus onderzoekt momenteel of de registratie nadelige gevolgen voor mensen heeft gehad. "Voor heel veel mensen geldt overigens dat er niet meer in het systeem staat dan hun persoonsgegevens", laat de Belastingdienst weten. "We onderzoeken ook of en hoe we mensen ook kunnen informeren over de reden van registratie in FSV."

De Autoriteit Persoonsgegevens onderzoekt of de Belastingdienst het recht had om lijsten met persoonsgegevens bij te houden. De verwachting is dat dat onderzoek deze zomer wordt afgerond.

Eind juni moet volgens de planning iedereen een brief met excuses van de Belastingdienst hebben ontvangen.