Tyrannosaurus was groot en angstaanjagend, maar liep helemaal niet zo hard

Het was een van de allergrootste dinosauriërs en zeker een van de angstaanjagendste, de tyrannosaurus of T. rex. Uit nieuw Nederlands onderzoek blijkt nu dat hij, anders dan werd aangenomen, helemaal niet zo hard liep. Als hij het rustig aan deed, liep hij met zo'n 4,6 kilometer per uur over de aarde, dat is net zo snel als een wandelende mens.

De enorme staart van de tyrannosaurus speelde een belangrijke rol bij de manier waarop hij zich voortbewoog, blijkt uit het onderzoek, dat is gedaan door student bewegingswetenschappen Pasha van Bijlert, in samenwerking met Naturalis in Leiden.

Van Bijlert maakte gebruik van de kennis dat mensen en dieren zich het liefst voortbewegen bij een snelheid die het minste energie kost, dus zo efficiënt mogelijk is. Dat punt wordt bereikt als een lichaam een regelmatige beweging maakt en daarbij in een prettig ritme komt. Resonantie heet dat verschijnsel. Een mens maakt daarbij gebruik van het zwaaien van zijn armen en benen en bij de tyrannosaurus was zijn enorme staart daarvoor van groot belang.

Bekijk hier hoe Van Bijlert uitlegt hoe hij zijn onderzoek heeft gedaan:

De tyrannosaurus had korte voorpoten en liep op hoge achterpoten, waarbij zijn brede romp in evenwicht werd gehouden door een zware staart. Die staart zat vast aan de gewrichtsbanden. "Dat kun je vergelijken met een hangbrug, maar dan met bijna een ton aan spieren erin", zegt Van Bijlert. Die dinostaart zwaaide bij elke stap op en neer.

Om te bepalen wat het prettigste resonantietempo voor een T. rex was, bouwden Van Bijlert samen met zijn begeleiders Anne Schulp (Universiteit Utrecht) en Knoek van Soest (Vrije Universiteit) een driedimensionaal model van dino Trix. Dat skelet staat in Naturalis.

Digitaal werden daar spieren aan toegevoegd en met dat model werden biomechanische analyses gedaan. Resultaat: een tyrannosaurus die het rustig aan deed, liep zo'n zeventig miljoen jaar geleden dus met dezelfde snelheid over de aarde als de mens nu, net geen 5 kilometer per uur.

Volgens Van Bijlert waren er al wel studies naar het looptempo van dino's, maar keken die meestal alleen maar naar de benen. "Die negeren dus de staart, terwijl dat het lopen van dino's uniek maakt. Dan vind je meestal een veel hogere wandelsnelheid. Onze snelheid is een stuk lager, maar dit komt veel beter overeen met levende dieren."

Van Bijlert vertelde in het NOS Radio 1 Journaal dat hij al van jongs af aan enthousiast is over dinosaurussen door de film Jurassic Park, uit 1993 van Steven Spielberg. "Die heb ik wel tientallen keren gezien. Een paar jaar geleden, toen ik geneeskunde studeerde, zag ik in een krant een foto van paleontologen van Naturalis." Die hadden toen het skelet van een T. rex blootgelegd.

Voor Van Bijlert was het in een klap duidelijk. "Ik zag die schedel en dacht: ik moet stoppen met geneeskunde, ik word helemaal niet gelukkig van die studie. Maar je kan geen paleontologie studeren, dus toen werd het bewegingswetenschappen." Via die omweg kon hij alsnog dino-onderzoek gaan doen.

Het artikel van Van Bijlert, Van Soest en Schulp is vandaag gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Royal Society Open Science.

Topsnelheid

Van Bijlert richt zich in nieuw onderzoek op de maximumsnelheid die een tyrannosaurus kon bereiken. In Jurassic Park is te zien hoe een T.rex een jeep achtervolgt, maar de snelheden die daarbij in de film gesuggereerd worden haalde de dino volgens Van Bijlert zeker niet. Hij denkt dat het dier een topsnelheid van maximaal 20 tot 30 kilometer per uur kon bereiken.

Bekijk hier de beroemde achtervolgingsscene uit Jurassic Park: