Achterstanden zedenrecherche extreem opgelopen: 'Slachtoffers in de knel'
De achterstanden bij de zedenrecherche zijn zo ver opgelopen dat slachtoffers van zedenmisdrijven soms meer dan twee jaar moeten wachten tot de politie hun aangifte onderzoekt.
Slachtofferhulp Nederland en Langsz, het landelijk advocatennetwerk voor gewelds- en zedenslachtoffers, vinden dat verbeteringen bij de politie te lang uitblijven.
Al jaren zijn er zorgen over tekorten bij de zedenrecherche, waardoor zaken lang op de plank blijven liggen. Toch zijn de achterstanden volgens Slachtofferhulp en de advocaten alleen maar verder opgelopen. De politie bevestigt dat inmiddels 850 zedenzaken al meer dan een half jaar wachten op behandeling.
De gevolgen daarvan zijn groot, merken de organisaties. Slachtoffers weten niet waar ze aan toe zijn, komen niet toe aan hun verwerking en blijven bang omdat de dader nog altijd vrij rond loopt.
"Mensen hebben iets verschrikkelijks meegemaakt en als er daarna niets gebeurt, belanden ze in een vacuüm", zegt Rosa Jansen, voorzitter van Slachtofferhulp Nederland. "De extreem lange wachttijd werkt extra traumatiserend."
Dit is het verhaal van Eva Peters, die inmiddels negen maanden wacht op behandeling van haar aangifte van verkrachting:
Behalve dat slachtoffers in de knel komen, ontstaan er ook problemen met de bewijsvoering. Getuigen kunnen zich na verloop van tijd niet alles meer herinneren en berichtenverkeer of ander potentieel bewijs verdwijnt.
"Ik heb net een zaak gehad van een mevrouw die is verkracht na een Tinder-date", vertelt advocaat Richard Korver, betrokken bij Langsz. "De politie had het appverkeer niet meteen veiliggesteld. Anderhalf jaar later vroegen ze of ze haar telefoon kon inleveren, maar inmiddels had ze een ander toestel. Dit is geen incident, maar komt heel vaak voor."
Volgens hem verliezen slachtoffers zo hun vertrouwen in de rechtsstaat.
Werk veranderd
De politie herkent het beeld dat wordt geschetst door de advocatuur en Slachtofferhulp. "Ook wij hebben daar buikpijn van", zegt Lidewijde van Lier, zedenexpert bij de politie. Volgens haar proberen rechercheurs wel meteen zo veel mogelijk sporen veilig te stellen die anders weg zijn.
Ze wijst erop dat de inhoud van het werk de afgelopen jaren sterk is veranderd. Er zijn vooral digitaal meer sporen te vinden. "Daardoor is er soms meer bewijs, maar zijn de onderzoeken ook ingewikkelder en langduriger geworden", zegt Van Lier.
Daar komt bij dat sommige zedenteams permanent onderbezet zijn door ziekte of openstaande vacatures. In 2019 kwam er geld voor 90 extra rechercheurs, maar die zijn er nog niet omdat zij eerst nog moeten worden opgeleid. Daarnaast gaan de komende jaren ook veel rechercheurs met pensioen.
Momenteel heeft de politie 3200 zedenzaken in behandeling, terwijl er maar capaciteit is voor 2800 onderzoeken. "Waar de nood het hoogst is, krijgen we nu bijstand van de Koninklijke Marechaussee en andere rechercheteams", vertelt Van Lier. Maar ook elders zijn tekorten, dus het werven van extra zedenrechercheurs gaat moeizaam.
Sneller aangifte
Slachtofferhulp en de advocatuur vragen met spoed om extra mensen voor de zedenrecherche. Daarnaast willen ze harde afspraken om de doorlooptijden te verkorten. Ook pleiten ze ervoor slachtoffers de mogelijkheid te bieden om meteen aangifte te doen. Nu krijgen slachtoffers eerst uitleg over de gevolgen van een aangifte en 'bedenktijd' daarvoor.
Advocaat Richard Korver wil af van deze informatieve gesprekken. "Ik vind ze getuigen van een ongelofelijke betutteling. Je kunt ook bij het doen van een aangifte uitleggen wat de gevolgen zijn, dat bespaart heel veel capaciteit. Als iemand dán aangeeft bedenktijd nodig te hebben, is dat natuurlijk prima."
De politie vindt de gesprekken wel nuttig. "Er zit ook een stukje opsporingswerk in", vertelt zedenexpert Van Lier. "We kijken daar bijvoorbeeld ook of iemand in gevaar is en of er direct actie nodig is."
Slachtofferhulp denkt een deel van de gesprekken over te kunnen nemen en is voorstander van één loket voor zedenslachtoffers, waar alle instanties samenwerken om de beste hulp te bieden.