Een nieuwe generatie sporters laten wennen aan de nieuwe realiteit. Pieter van den Hoogenband, deze zomer chef de mission van de Nederlandse ploeg tijdens de uitgestelde Spelen van Tokio, was woensdagmorgen - honderd dagen voor het ontsteken van het olympisch vuur - duidelijk in zijn taakomschrijving.
Hij was zelf present bij het mondiale toernooi in Atlanta in 1996, Sydney 2000, Athene 2004 en Peking 2008. Als geen ander weet 'VdH' hoe groots en meeslepend de Olympische Spelen kunnen zijn.
En na inmiddels meerdere bezoeken aan het land van de rijzende zon weet hij ook hoe sober het ditmaal van 23 juli tot en met 8 augustus in de Japanse metropool gaat worden. Als zijn atleten maar één ding goed onthouden, zo klonk het. "De wedstrijden staan als een huis. Het feestvieren en bierdrinken dat daar normaliter op volgt, is slechts bijzaak."
Tijdens zijn loopbaan heeft de drievoudig olympisch zwemkampioen een wijze les geleerd die hij in Japan opnieuw in de praktijk gaat brengen. Alles draait om de zogeheten 'cirkel van invloed', zoals dat in de psychologie wordt genoemd. "Verspil geen energie aan zaken die je toch niet kunt veranderen", is de boodschap die hij de ruim driehonderd atleten van TeamNL meegeeft. En: "Houd slechts grip op het reilen en zeilen rond je eigen prestaties."
Van den Hoogenband (43) Japan zal in Japan slechts fungeren als veredelde facilitair manager. "Zorgdragen voor een optimaal prestatieklimaat", zoals hij dat noemt. Judoka Marhinde Verkerk, die een achtergrond heeft in de binnenhuisarchitectuur, is door hem belast met de inrichting van de appartementen in gebouw 7 van het olympisch dorp.
In het tijdelijke onderkomen mag het de Nederlandse atleten aan zo weinig mogelijk ontbreken. Dus staan zeven containers met materiaal klaar om eerdaags te worden verscheept richting Azië, gevuld met zaken als fietsen, matrassen en koelvesten. "En goede koffie. Dat is heel belangrijk."
Uniek
Aanpassen. Het is het woord dat de komende maanden als een mantra zal klinken in de nationale olympische ploeg. "Het heeft geen enkele zin om vergelijkingen te trekken met voorgaande edities. Dit worden, in zekere zin, unieke Spelen."
Het is een enorme uitdaging om de sporters voor te bereiden op deze editie, weet ook Van den Hoogenband. Hij benadrukt nog maar eens ten overvloede dat hij zijn plaats kent. Van ongevraagd advies of goede raad zal hij zich verre houden. "Je moet heel erg op je hoede blijven dat je op de juiste stoel blijft zitten."
Uit eigen ervaring weet hij immers dat het niet gewenst is om te interveniëren in de band tussen atleet en coach. "Alleen wanneer daar nadrukkelijk om zal worden gevraagd, zal ik een luisterend oor bieden en de sporter informeren hoe hij de juiste keuzes kan maken."
Het lonkende intieme karakter van de Olympische Spelen, zonder buitenissige huldigingen in het Holland House, kan ook zijn charmes hebben, aldus de chef de mission.
Hij refereert aan de Millennial Games van Sydney in 2000, waar hij met een gouden medaille om de nek en een boeket bloemen plus de formulieren van de dopingcontrole in de hand in het olympisch dorp terugkeerde. Daar trof hij wielrenster Leontien van Moorsel, die hem ergens aan het begin van de nacht in klein comité toesprak. "Zoiets klinkt misschien knullig, maar dat is het beslist niet."
Ovatie
Of dat voorval vier jaar later, in Athene, op de avond dat hij erin slaagde zijn olympische titel op de 100 meter vrije slag te prolongeren. Nietsvermoedend en met een rammelende maag, betrad hij de immense eetzaal van het olympisch dorp. "De Hongaarse waterpoloploeg zag me binnenkomen en onthaalde me met een staande ovatie. Langzaam maar zeker ging dat applaus de hele ruimte door. Zoiets moois kún je eenvoudigweg niet organiseren."
Tokio 2020 wordt nu eenmaal anders dan anders. Dat zal in zijn optiek ook gelden voor de medaillewinnaars in diverse takken van sport. Zelf gold hij voor aanvang van zijn olympisch debuut, in Atlanta, als 'dark horse', al wist hij met twee vierde plaatsen op de 100 en 200 meter vrije slag niet tot het ereschavot te reiken.
Als gevolg van het ontbreken van mondiale competities in aanloop naar de komende Zomerspelen zal het podium in zijn optiek ditmaal voor sporters zijn die niet bevangen worden door spanningen als gevolg van uitpuilende tribunes.
Debuteren en roem vergaren
'VdH' noemt de atletes Femke Bol en Lieke Klaver en zwemmers Kira Toussaint en Arno Kamminga als voorbeelden van debutanten die op hun eerste Spelen een greep kunnen doen naar onvergankelijke olympische roem. "Sport zorgt vaak voor verrassingen, dat is het mooie. Mijn stille wens is dat de grootste surprises van Tokio 2020 uit onze ploeg komen."
Daar laat hij het bij wat betreft voorspellingen bij. Dat sportstatistiekenbureau Gracenote berekende dat Nederland met 46 medailles gaat terugkeren uit Tokio (waarvan 18 keer goud), heeft hij slechts ter kennisgeving aangenomen. Van den Hoogenband refereert ook fijntjes aan de constatering dat uitgerekend wielrenner Mathieu van der Poel op de lijst met medaillewinnaars ontbreekt.
"Dit is als het vierjaarlijks terugkerende nieuws dat de condooms in het olympisch dorp uitverkocht zijn. Verhalen waar ik werkelijk helemaal níets mee kan."
